Różnica między solą a sodem?

Większość z nas uważa, że sól i sód to jedno i to samo, a tak nie jest. Ostatnie lata to ciągłe zalecenia aby ograniczyć sól, bo nam szkodzi. To zalecenie wynika z badania przeprowadzonego we Francji w 1904 roku, gdzie lekarze po raz pierwszy połączyli nadciśnienie ze spożywaniem dużej ilości soli.1 W 1970 roku Lewis Dahl stwierdził, że posiada "jednoznaczne" dowody na to, że sól jest powiązana z wysokim ciśnieniem krwi. Swoje dowody wykazał na badaniu przeprowadzonym na zwierzętach. Ale, gdy ilość soli podawanej zwierzętom została przeskalowana pod kątem ich wagi, to okazała się równa ilości soli spożywanej przez ludzi w ilości aż 500 gramów na dobę. Gdzie obecne zalecenia mówią, że ilość soli na dobę powinna być do 5 gramów. Sód jest minerałem i ważnym elektrolitem, który organizm wykorzystuje do utrzymania równowagi płynów, funkcjonowania mięśni i wytwarzania impulsów nerwowych.2 W układzie okresowym pierwiastków oznaczony jest symbolem "Na".3 Innym ważnym elektrolitem4 jest chlorek (Cl), który organizm również wykorzystuje do utrzymania równowagi płynów i jest niezbędny do zachowania homeostazy kwasowo-zasadowej oraz neutralności elektrycznej. Sól powstaje z połączenia sodu i chlorku, a jej wzór chemiczny to NaCl, (chlorek sodu). Sól kuchenna składa się w około 40% z sodu i 60% z chlorku.5 Jak widać, spożycie 5000 mg soli znacznie różni się od 5000 mg sodu, dlatego ważne jest, aby znać tę różnicę. W przeszłości sól była powszechnie i regularnie używana. Była używana głównie jako środek konserwujący żywność, co oznaczało, że w przeszłości ludzie spożywali jej znacznie większe ilości niż my dzisiaj. Sól była bardzo ceniona, a jej produkcja była prawnie ograniczona, dlatego stała się środkiem wymiany handlowej i walutą. W 1600 roku szacowano, że przeciętny mieszkaniec Szwecji spożywał 100 gramów soli dziennie.6 Pomimo radykalnego zmniejszenia spożycia soli w 1900 roku, nie obniżyło to ciśnienia krwi, co więcej ilość przypadków nadciśnienia znacznie wzrosła. Pomysł, że spożycie soli koreluje z ciśnieniem krwi został spopularyzowany przez badanie Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH)7, które zostało opublikowane w 1999 roku. Niższe spożycie soli było jedną z metod żywieniowych zastosowanych w tym badaniu, ale nie jedyną. Dieta DASH zawierała również mało przetworzonej żywności i cukrów, które mogą mieć znacznie większy wpływ na ciśnienie krwi niż sól. Dodatkowo pogląd, że nadmierna ilość sodu "z czasem powoduje, że organizm dłużej zatrzymuje wodę, aby rozcieńczyć sód"8, jest uproszczonym wyjaśnieniem o wiele bardziej złożonego mechanizmu. Podobnie jak w przypadku wszystkich witamin, minerałów i związków chemicznych w organizmie, każdy z nich ma wpływ na kilka różnych układów. Na gospodarkę sodową wpływają co najmniej magnez, wapń i potas, które z kolei wpływają na kilka aspektów zdrowia, w tym ciśnienie krwi, gęstość kości oraz zdrowie serca i nerek. Innymi słowy, za każdym razem, gdy zmieniamy poziom jednego z nich, wpływamy na poziom innych. Dowody nie potwierdzają stosowania diet niskosodowych Ograniczenie ilości sodu jest sugerowane jako dobra praktyka w leczeniu niewydolności serca. Jednak w pracy opublikowanej przez naukowców z Rush University Medical Center9 stwierdzono, że ograniczenie to wiąże się ze znacznym wzrostem ryzyka niewydolności serca i zgonu. Naukowcy doszli do wniosku, że u pacjentów, u których występują objawy przewlekłej niewydolności serca, "ograniczenie spożycia sodu może mieć szkodliwy wpływ na wynik leczenia". Dwa badania10,11 opublikowane w 2011 roku wykazały podobne wyniki. Pierwsze z nich zostało opublikowane w czasopiśmie JAMA10, a jego celem była ocena wydalania sodu z moczem i jego wpływu na ciśnienie tętnicze i wyniki zdrowotne. Do badania włączono 3 681 uczestników, których zaklasyfikowano jako osoby bez chorób układu sercowo-naczyniowego, z których 1 499 miało nadciśnienie tętnicze. Uczestnicy byli obserwowani przez medianę 7,9 roku, a badacze stwierdzili: "... zmiany skurczowego ciśnienia tętniczego, ale nie rozkurczowego, w czasie badania były zgodne ze zmianami w wydalaniu sodu. Jednak związek ten (sód) nie przekładał się na większe ryzyko nadciśnienia lub powikłań CVD. Niższe wydalanie sodu było związane z wyższą śmiertelnością z powodu CVD". Drugie badanie, opublikowane w American Journal of Hypertension11, było metaanalizą randomizowanych badań kontrolowanych, w których badacze obserwowali uczestników przez co najmniej 6 miesięcy i porównywali osoby dorosłe które nie ograniczały się w ilości spożywanej soli, do tych co ją ograniczały w diecie. Dane wykazały, że nie ma mocnych dowodów na to, że zmniejszenie spożycia soli miało wpływ na śmiertelność z wszystkich przyczyn u osób z prawidłowym ciśnieniem krwi lub z wysokim ciśnieniem krwi. Stwierdzono również, że osoby stosujące dietę z ograniczeniem soli miały wyższe ryzyko śmiertelności z wszystkich przyczyn, jeśli zdiagnozowano u nich niewydolność serca. Korzyści zdrowotne związane ze spożywaniem soli Ćwicząc codziennie przez godzinę możemy spowodować utratę pół łyżeczki sodu w pocie. W połączeniu ze spożywaniem mniej niż pół łyżeczki soli dziennie, może to szybko doprowadzić do niedoboru sodu. Wiedząc to, powinniśmy zwiększyć spożycie soli do 1,5 łyżeczki na dobę, co da ok. 3500 mg sodu. Niedostateczna ilość sodu lub jego niedobór może prowadzić do problemów z wydolnością sportową, zaburzeń erekcji, problemów ze snem i ryzyka udaru cieplnego. Drugą korzyścią jest to, że przy bardziej unormowanym spożyciu soli zmniejsza się ryzyko zachcianek na cukier. Okazuje się, że w przypadku niedoboru soli dochodzi do aktywacji ośrodka nagrody w mózgu i niestety substancje uzależniające, takie jak cukier, mogą wywoływać większą reakcję dopaminergiczną, jeśli nie mamy wystarczającej ilości sodu.12 Poziom sodu w organizmie może również przyczynić się do zmniejszenia poziomu hormonów stresu, takich jak angiotensyna II, renina, aldosteron, noradrenalina i adrenalina. Te hormony stresu zwiększają sztywność tętnic i mogą potencjalnie prowadzić do nadciśnienia, cukrzycy i przewlekłej choroby nerek.13 Sód pomaga także w utrzymaniu równowagi wapnia i magnezu. Ponieważ organizm potrzebuje sodu, będzie go pobierał z kości, aby utrzymać prawidłowy poziom we krwi, jednocześnie pobierając magnez i wapń. Kolejną korzyścią jest lepsza wydajność ćwiczeń, zwłaszcza jeśli spożywa się sól około 90 minut przed ćwiczeniami. Badania wykazały, że dodatkowa sól zwiększa zdolność do wykonywania ćwiczeń o 21 minut dłużej, przy tętnie niższym o około 10 uderzeń na minutę i niższej temperaturze ciała. Stosunek sodu do potasu jest o wiele ważniejszy Innym minerałem ważnym dla zdrowia serca jest potas. Naukowcy odkryli14, że ryzyko wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych zmniejsza się wraz ze wzrostem poziomu potasu. W tym dużym badaniu przeanalizowali spożycie sodu i potasu pod kątem wpływu na ciśnienie krwi w 369 społecznościach oraz pod kątem wpływu na choroby układu krążenia i śmiertelność w 255 społecznościach. Łącznie w badaniu wzięło udział 178 311 osób. Odkryli oni, że: "We wszystkich krajach wraz ze wzrostem spożycia potasu malały wszystkie główne wyniki badań sercowo-naczyniowych. Spożycie sodu było związane z chorobami sercowo-naczyniowymi i udarami tylko w społecznościach, w których średnie spożycie było większe niż 5 g/dobę." Nasz organizm wykorzystuje potas do rozluźnienia ścian tętnic, co zapobiega skurczom mięśni i obniża ciśnienie krwi. Wykazano również, że obniżenie ciśnienia krwi za pomocą potasu zmniejsza częstość występowania udaru mózgu.15 Kobiety nie chorujące na nadciśnienie, które spożywały najwięcej potasu, miały o 21% zmniejszone ryzyko wystąpienia udaru. Istnieją istotne dowody na to, że równowaga pomiędzy potasem a sodem jest kluczem do normalizacji ciśnienia krwi i ochrony zdrowia sercowo-naczyniowego.16 Lepszą strategią promowania zdrowia byłoby skupienie się na wysokiej jakości diecie bogatej w potas, niż na obniżaniu spożycia soli. Najłatwiejszym sposobem rozregulowania stosunku potasu do sodu jest spożywanie przetworzonej żywności, która jest notorycznie uboga w potas, a bogata w sód. Organizm wykorzystuje potas do utrzymania prawidłowego poziomu pH, co odgrywa również rolę w regulacji ciśnienia krwi. W rzeczywistości, jak wykazało jedno z badań17 obejmujące 102 216 dorosłych z 18 krajów, niedobór potasu może być bardziej odpowiedzialny za nadciśnienie niż nadmiar sodu. Według artykułu opublikowanego w Harvard Health Publishing18 nasi przodkowie spożywali prawie 11 000 mg potasu dziennie i 700 mg sodu. To prawie 16 razy więcej potasu niż sodu. W obecnej standardowej diecie ludzie spożywają znacznie inne proporcje - średnio 2500 mg potasu i 3600 mg sodu. Inne badanie19 opublikowane w 2011 r. było jednym z pierwszych i największych, w którym oceniono związek między solą, potasem i śmiertelnością z powodu chorób serca. Stwierdzono, że u osób o zwiększonym ryzyku zgonu z powodu chorób serca występowało połączenie zbyt dużej ilości sodu i zbyt małej ilości potasu. Skąd dostarczać sód i potas? Kiedy wybieramy produkty, które mają zwiększyć poziom potasu, jednym z pierwszych zalecanych są banany. Jeden średni banan zawiera 451 mg potasu. Banany nie są jednak jedynym źródłem potasu. Inne to buraki, szpinak, zielenina liściasta, bataty, grzyby.20 Uważam, że ważne jest unikanie soli przetworzonej i rozsądne używanie soli naturalnej. Zdrowej osobie trudno jest przesadzić z solą naturalną, pod warunkiem, że zwraca się uwagę na stosunek sodu do potasu oraz źródło sodu. Spożywanie soli kłodawskiej czy też himalajskiej jest o tyle korzystne, że oprócz naturalnie niższej zawartości sodu, ma ona znacznie wyższą zawartość potasu w porównaniu z innymi solami. W tym z innymi solami naturalnymi, takimi jak sól morska czy sól celtycka. Ponadto sól kłodawska zawiera znacznie mniej toksycznych zanieczyszczeń, takich jak mikrocząsteczki plastiku, powszechnie występujące w soli przetworzonej i morskiej. Poza podstawowymi różnicami w zawartości składników odżywczych, to właśnie przetwarzanie soli sprawia, że sól kuchenna jest szkodliwa dla zdrowia. Nasz organizm potrzebuje naturalnej, nieprzetworzonej soli, bez dodatków substancji chemicznych i zanieczyszczeń.

Różnica między solą a sodem?

eL-Amino

“Zakwaszanie” żołądka

Rutyna

Miód jako lek na rany

Synergia magnezu i witaminy D

Paracetamol – realne zagrożenie

Promieniowanie - eliminowanie zagrożeń

HERBS-11 na poprawę trawienia