Poziom witaminy C u krytycznie chorych na COVID-19

Choć to temat medialnie niepopularny i celowo spychany na margines ważności, to liczne badania wskazują, że w przypadku COVID-19 krytyczne znaczenie mają odpowiednie poziomy niezbędnych składników odżywczych. Kiedy organizm jest pod wpływem stresu spowodowanego chorobą taką jak np. infekcja, sama dieta, może nie zapewnić wystarczającej ilości składników odżywczych, aby wesprzeć system odpornościowy. Aby odeprzeć szybko postępującą infekcję konieczne jest zwiększenie poziomu niezbędnych witamin i minerałów. Witamina C odgrywa istotną rolę we wzmacnianiu układu odpornościowego. Jej utleniona forma (DHA) może być odzyskiwana przez czerwone krwinki (erytrocyty), ale szybko postępująca choroba może obezwładnić ten system, powodując gwałtowny spadek poziomu witaminy C. W ostatnim badaniu przeprowadzonym w Hiszpanii zmierzono poziom witaminy C w osoczu 67 krytycznie chorych hospitalizowanych dorosłych pacjentów z COVID-19 spełniających kryteria berlińskie dla zespołu ostrej niewydolności oddechowej (ARDS).1 Wyniki podzielono na trzy kategorie: niewykrywalny (<0.1 mg/dl), niski (0.1 - 0.4 mg/dl) i "normalny" (0.4 - 2 mg/dl). Dwunastu (18%) pacjentów miało niewykrywalny poziom witaminy C w osoczu, 43 (64%) pacjentów miało niski poziom witaminy C, a 12 (18%) pacjentów miało poziom witaminy C w normalnym zakresie. Podsumowując, 82% pacjentów miało niski lub niewykrywalny poziom witaminy C w osoczu, a 18% miało wartości w zakresie referencyjnym, w większości po niskiej stronie zakresu. W innym, mniejszym badaniu, 18 dorosłych pacjentów COVID-19 z ARDS uzyskano podobne wyniki: 17 (94%) pacjentów miało niewykrywalną witaminę C w osoczu, a u 1 (6%) pacjenta poziom witaminy C w osoczu wynosił 0,24 mg/dl.2 Test użyty w tym badaniu miał dolną granicę wykrywalności 0,15 mg/dl. Niskie poziomy witaminy C u bardzo chorych pacjentów nie są nowością i zostały zgłaszane w różnych badaniach w ciągu ostatnich kilku dekad. W 2017 r. badanie 44 pacjentów opieki krytycznej otrzymujących zalecane ilości witaminy C (maksymalnie 448 mg/dobę) wykazało, że 70% z nich miało niedobór witaminy C.3 Wśród pacjentów we wstrząsie septycznym 90% miało niedobór witaminy C. Borrelli i wsp. opublikowali w 1996 r. wyniki badań, z których wynika, że im niższy poziom kwasu askorbinowego w osoczu pacjentów z sepsą, tym większe ryzyko niewydolności narządów i ryzyko zgonu.4 Nawet u przypuszczalnie zdrowych osób w USA stwierdza się niedobór witaminy C. W latach 2003-2004, w próbkach NHANES stwierdzono występowanie niedoboru witaminy C na poziomie 7,1% +/- 0,9%.5 Osoby z niedoborem witaminy C mogą uniknąć ciężkiej choroby przez pewien czas, ale mają upośledzoną zdolność do reagowania na infekcje i inne wyzwania związane ze stresem. Zatem, dlaczego krytycznie chorzy potrzebują więcej witaminy C, aby utrzymać odpowiedni jej poziom we krwi? 1. Zwiększone zużycie Białe krwinki (WBC), takie jak neutrofile i monocyty, aktywnie pobierają kwas askorbinowy z osocza, aby osiągnąć wewnątrzkomórkowy poziom 1 mM, który jest 50-100-krotnie wyższy niż typowy poziom witaminy C w osoczu. Kiedy białe krwinki są stymulowane do wytwarzania fali oksydacyjnej, pobierają więcej witaminy C, aby zwiększyć jej stężenie wewnątrzkomórkowe dziesięciokrotnie do 10 mM. Jeśli nie ma wystarczającej ilości witaminy C, to wybuch oksydacyjny białych krwinek mający na celu powstrzymanie atakującego patogenu, może zamiast jego zniszczyć same WBC. Cytokiny, stan zapalny, gorączka i inne biologiczne obciążenia związane z chorobą, również zwiększają metaboliczne zapotrzebowanie na witaminę C w całym organizmie.6 2. Zmniejszone odzyskiwanie kwasu dehydroaskorbinowego (DHAA) z powrotem do kwasu askorbinowego (AA) Zdrowe osocze krwi musi zawierać antyoksydanty, aby przeciwdziałać skutkom działania wolnych rodników tlenowych. Kwas askorbinowy (AA) jest głównym antyoksydantem, który służy do utrzymania zdolności redukcyjnej krwi krążącej.7 Niestety kwas askorbinowy ma krótki, dosłownie minutowy okres półtrwania w ludzkiej krwi, zanim zostanie utleniony do kwasu dehydroaskorbinowego (DHAA). Natura pozbawiła nas możliwości wytwarzania własnego kwasu askorbinowego. Tym samym musieliśmy przystosować się do przeżycia nawet z minimalną ilością witaminy C w diecie. Odzyskiwanie utlenionego DHAA z powrotem do kwasu askorbinegowego zachodzi w krwinkach czerwonych. Przy 20-30 miliardach krwinek czerwonych krążących we krwi zdrowego człowieka, DHAA może być przetwarzany na kwas askorbinowy co trzy minuty. Proces odzyskiwania zależy głównie od peroksydaz glutationowych (GPx, rodzina antyoksydacyjnych selenoprotein), a w mniejszym stopniu od oksydoreduktaz NADH i NADPH w krwinkach czerwonych. Uszkodzenie, zniszczenie krwinek czerwonych lub niedotlenienie organizmu upośledzają, a nawet zatrzymują proces odzyskiwania witaminy C.8, 9 Dodatkowo, w miarę zmniejszania się zdolności redukcyjnych osocza, ilość DHAA tracona na nieodwracalne utlenianie do kwasu 2,3-diketo-L-gulonowego jeszcze bardziej uszczupla pulę kwasu askorbinowego (AA) w organizmie. Aby utrzymać odpowiedni poziom kwasu askorbinowego w organizmie w miarę zmniejszania się odzyskiwania wewnątrzkomórkowego, należy zwiększyć spożycie witaminy C. I w tym przypadku najlepiej wspomóc się suplementacją. Oprócz utrzymywania zdolności antyoksydacyjnych, krwinki czerwone są odpowiedzialne za zarządzanie trzema gazami: tlen (O2), dwutlenek węgla (CO2) i tlenek azotu (NO).10 Erytrocyty są produkowane z erytroidalnych komórek prekursorowych w szpiku kostnym i krążą w organizmie przez około cztery miesiące. Są to dwuwklęsłe krążki o bardzo elastycznych błonach, które umożliwiają im płynny przepływ przez prawie 100 tyś kilometrów naczyń krwionośnych w organizmie. Kapilary w kończynach ciała stają się tak wąskie, że erytrocyty przepływają pojedynczo. Wymaga to bardzo elastycznych błon komórkowych. Komponenty błony komórkowej krwinek czerwonych, interferon i selenoproteiny Nowe badania wykazały, że składniki błony komórkowej krwinek czerwonych (RBC), interferon i selenoproteiny są celem wirusa SARS-CoV-2.11,12,13,14,15 Oprócz receptorów GLUT1, błona komórkowa RBC może również wykazywać ekspresję receptorów ACE2, które są znane jako komórkowy punkt wejścia dla wirusa SARS-CoV-2. Wykazano również, że CD147 i białko strukturalne krwinek czerwonych Band3 służą jako punkty przyłączenia się wirusa. Dojrzałe krwinki czerwone (RBC) nie mają jądra i nie mogą wspierać replikacji wirusa. Jednakże przyłączenie i wejście wirusa może zaburzyć zdolność RBC do transportu i przenoszenia tlenu do tkanek, jak również zniszczyć selenoproteiny, co z kolei zaburza recykling witaminy C (DHAA - AA). Zaburzenia w błonie komórkowej krwinek czerwonych i utrata zdolności antyoksydacyjnych powodują, że krwinka jest bardziej kulista i mniej elastyczna, a utlenianie powoduje przesunięcie fosfatydyloseryny i innych lipidów z wewnętrznej na zewnętrzną stronę błony. Zmiany te hamują zginanie i skręcanie RBC w celu przemieszczania się przez małe naczynia włosowate układu krwionośnego i przyspieszają usuwanie RBC z krążenia przez monocyty układu siateczkowo-śródbłonkowego w śledzionie i wątrobie. Niedojrzałe komórki prekursorowe RBC mają jądro oraz liczne receptory ACE2, które mogą wspomagać replikację wirusów. Uwolnienie komórek prekursorowych RBC do krwiobiegu w odpowiedzi na niedotlenienie, może nasilić chorobę, powodując immunosupresję i służąc jako bogate źródło selenocysteiny i innych składników odżywczych dla szybko replikującego się wirusa. Wywołane przez wirus uszkodzenie strukturalne, funkcjonalne i metaboliczne krwinek czerwonych pomagają wyjaśnić przypadki COVID-19 przebiegające z niedotlenieniem nieproporcjonalnym do "siły" zapalenia płuc. Poza wyjaśnieniem interakcji SARS-CoV-2 z RBC i komórkami prekursorowymi RBC, ostatnie badania z zakresu genetyki, proteomiki, metabolomiki i lipidomiki zidentyfikowały specyficzne interakcje prowadzące do niszczenia i tłumienia interferonu i selenoprotein. Badania te wykazały również fosforybozylotransferazę nikotynamidową, nikotynamid i rybozyd nikotynamidu jako opcje terapeutyczne w celu zwiększenia odporności wrodzonej i przeciwdziałania zubożeniu NAD przez wirusa. Znaczenie odpowiedniej ilości niacyny, glutationu, NAC, kwasu alfa liponowego oraz selenu Wyniki ostatnich badań nad skutkami niedoborów składników odżywczych w COVID-19 stanowią dowód empiryczny na poparcie hipotez opublikowanych na początku pandemii. W marcu 2020 roku Yufang Shi i zespół z Chin zalecili stosowanie niacyny (witaminy B3) w każdym przypadku wykrycia uszkodzenia płuc w badaniu tomograficznym.16 Miller, Wentzel i Richards z RPA wskazali na znaczenie niedoboru NAD+.17 Ponad dziesięć lat temu Ethan Will Taylor wykazał schemat usuwania niacyny wywołany stresem oksydacyjnym (OSINS) dla HIV oraz innych wirusów RNA.18 Taylor, wraz z Hifflerem, Vavougiosem, Polonikovem i innymi, zasugerowali również, że glutation i selen odgrywają centralną rolę w etiologii choroby SARS-CoV-2.19,20,21 Dodatkowo, niemieckie badanie wykazało odwrotny związek pomiędzy śmiertelnością lub ciężką chorobą w grupie COVID-19 a poziomem selenu i selenoproteiny P.22 W USA opublikowano dwa przypadki ciężkiej postaci COVID-19, które skutecznie leczono za pomocą doustnego i dożylnego glutationu, N-acetylo-cysteiny (NAC) i kwasu liponowego.23 Wniosek SARS-CoV-2 jest wirusem RNA zdolnym do wywoływania ogólnoustrojowej oraz zagrażającej życiu choroby. Ciężka choroba charakteryzuje się hiper-zapaleniem, hiper-koagulacją i niedotlenieniem. Wirus ten wytwarza białka, które wyłączają dwa główne filary wrodzonego układu odpornościowego, interferon i selenoproteiny. Niszczenie selenoprotein upośledza zdolności antyoksydacyjne i hemostazę (antykoagulację i krzepnięcie). Wirus uszkadza również strukturę krwinek czerwonych, co w połączeniu z utratą zdolności antyoksydacyjnych upośledza gospodarkę tlenem, dwutlenkiem węgla i tlenkiem azotu. Dodatkowo, zużycie NAD przez wirusa pozbawia komórki ważnego źródła energii. Przywrócenie i utrzymanie zdrowych poziomów kwasu askorbinowego, selenocysteiny, witaminy D i NAD jest krytyczne w walce z SARS-CoV-2. W leczeniu, jak również w badaniach, ważne jest, aby pamiętać, że składniki odżywcze nie działają optymalnie w pojedynkę. Selen, witamina D, magnez i witamina K2 są od siebie wzajemnie zależne. Witamina C, selen i witamina E są współzależne. Niacyna i NAD są również zależne od odpowiedniego poziomu selenoprotein wewnątrzkomórkowych i witaminy C. Pojedyncze badania składników odżywczych nie zawsze wykażą wartość, gdyż brakuje synergii. W ciężkiej chorobie, duże dawki witaminy C mogą być pomocne w przypadku resuscytacji. W warunkach septycznej zapaści naczyniowej, dożylne podawanie witaminy C i kortyzolu pomaga organizmowi szybko naprawić uszkodzone naczynia krwionośne. Ciągłe podawanie dużych dawek witaminy C jest konieczne, aby zasilić białe krwinki oraz odzyskać zdolność antyoksydacyjną organizmu. Częste dawkowanie w celu utrzymania stałego stanu jest lepsze, ponieważ kwas askorbinowy ma krótki okres półtrwania. Jest to również lepsze rozwiązanie, ponieważ aktywowane białe krwinki są uzależnione od wysokiego poziomu kwasu askorbinowego. Podczas choroby zalecane jest przyjmowanie gramowych ilości z każdym posiłkiem i zwiększanie spożycia do tolerancji jelitowej. Konieczne jest również przyjmowanie kwasu askorbinowego przez cały dzień, znacznie więcej niż można wchłonąć w jednej dawce. Zalecane dawki dla osób dorosłych w celu zmniejszenia ryzyka poważnych infekcji: 24,25,26,27,28,29,30 Witamina C: 500 - 1000 mg, 3 razy dziennie (lub do tolerancji jelit w przypadku choroby) Witamina D: 5000 IU Witamina K2: 100 mcg Niacyna / niacynamid: 200 - 1000 mg (w dawkach podzielonych, zacznij od mniejszych dawek, zwiększaj w ciągu tygodni) Magnez: 400 mg/d (w postaci jabłczanu, cytrynianu, chelatu lub chlorku) Cynk: 20 mg Selen: 200 mcg

Poziom witaminy C u krytycznie chorych na COVID-19

eL-Amino

“Zakwaszanie” żołądka

Rutyna

Miód jako lek na rany

Synergia magnezu i witaminy D

Paracetamol – realne zagrożenie

Pfizer i NOP

Dlaczego adaptogeny są świetne (i dlaczego czasami nie działają)