Glifosat – zrozumieć i zneutralizować

W 1996 roku, wraz z opracowaniem genetycznie modyfikowanej soi, kukurydzy i bawełny odpornej na herbicydy, powszechniejsze stało się stosowanie pestycydu fosforoorganicznego glifosatu. Od tego czasu do 2014 roku nastąpił 300-krotny wzrost jego zastosowania. Glifosat (bardziej znany pod nazwą handlową Roundup), jest nieselektywnym, powschodowym herbicydem organofosforanowym o szerokim spektrum działania, stosowanym do zwalczania roślin. Ten środek chwastobójczy jest obecnie najlepiej sprzedającym się herbicydem na rynku i najczęściej stosowanym herbicydem w historii ludzkości. W latach 1994-2014 na całym świecie użyto 825,8 miliona kilogramów glifosatu, a od jego wprowadzenia w latach 1974-2014 rozpylono go na całym świecie w ilości 8,6 miliarda kilogramów. Ze względu na szerokie zastosowanie w rolnictwie stał się głównym zanieczyszczeniem środowiska. Jak działa glifosat? Aby glifosat działał zgodnie ze swoim przeznaczeniem, należy go nakładać na rośliny w fazie wzrostu. Jeśli zostanie zastosowany na roślinach, które słabo rosną (upał, stres spowodowany suszą, choroby lub uszkodzenia przez owady) skuteczność glifosatu zostanie zmniejszona, ponieważ herbicyd działa poprzez zakłócanie krytycznych procesów wzrostu. Kiedy glifosat jest rozpylany na rośliny dość szybko przenika do ich tkanek. Wewnątrz rośliny jest przemieszczany przez tkanki naczyniowe tą samą drogą, co fotoasymilaty (związki wytwarzane w procesie fotosyntezy, takie jak np. cukry). A to pozwala mu dotrzeć do aktywnie rosnących części rośliny. Ponieważ glifosat nie powoduje szybkiego uszkodzenia tkanki roślinnej, herbicyd ma więcej czasu na rozprzestrzenienie się w roślinie, zwiększając jej śmiertelność. Podstawowa wiedza o glifosacie Glifosat jest aminokwasem podstawionym (cząsteczką glicyny z syntetycznie przyłączonymi do niej innymi nienaturalnymi grupami chemicznymi), który wywiera działanie chwastobójcze poprzez zakłócanie szlaku kwasu szikimowego. Hamuje on enzym syntaza 5-enolopirogroniano-szikimowo-3-fosforanowa (EPSPS), który zapobiega wytwarzaniu przez roślinę aminokwasów aromatycznych L-tryptofanu, L-fenyloalaniny i L-tyrozyny. Aminokwasy są budulcem białek, a te krytyczne aminokwasy są wykorzystywane przez rośliny do syntezy również pigmentów, alkaloidów, hormonów i składników ścian komórkowych. Szlak szikimowy jest bardzo ważnym szlakiem metabolicznym we wszystkich roślinach i ok. 30% fotosyntetycznie utrwalonego węgla jest kierowane do tego procesu biochemicznego. W konsekwencji zakłócenie tego szlaku jest zwykle śmiertelne dla roślin. Rośliny nie potrafią rozłożyć glifosatu i tym samym nie są w stanie zapobiec przedostawaniu się herbicydu do korzeni i pędów. Gdy glifosat dotrze do aktywnie rosnących obszarów rośliny, bardzo mocno wiąże się z kluczowym enzymem EPSPS, uniemożliwiając mu funkcjonowanie. Glifosat jest rozkładany przez mikroorganizmy glebowe i w sprzyjających warunkach, cały proces przebiega dość szybko. Są również rośliny, które mogą go metabolizować, ale głównym produktem rozkładu glifosatu jest kwas aminometylofosfonowy (AMPA), który jest fitotoksyną (trucizną roślinną). Wpływa on na biosyntezę chlorofilu i powoduje ograniczenie wzrostu roślin. Uszkodzenia wywołane glifosatem zaobserwowano nawet u roślin zmodyfikowanych genetycznie, które były odporne na glifosat. Przyczyną jest kwas aminometylofosfonowy (AMPA). Ponadto wykazano, że glifosat ma wiele innych wpływów na mechanizmy fizjologiczne roślin, wpływając na procesy takie jak fotosynteza, metabolizm węgla, przyswajanie minerałów, zdarzenia oksydacyjne i symbiotyczne interakcje roślin i mikroorganizmów. Chemiczną właściwością glifosatu jest to, że jest to czynnik chelatujący, który może wiązać makroskładniki i mikroelementy w glebie, wpływając na ich pobieranie i dostępność przez rośliny. I co ciekawsze, działa niezależnie od tego, czy są to rośliny GMO odporne na glifosat, czy nie. W szczególności może to mieć wpływ na dostępność mikroelementów, takich jak żelazo, mangan, cynk, miedź i nikiel. Ponieważ makroskładniki i mikroelementy są niezbędne dla wielu ważnych procesów roślinnych (m.in odporności na patogeny), ich niedobór może przyczynić się do toksycznego wpływu glifosatu i obniżenia odporności na patogeny. Ten sam mechanizm może również wpływać na symbiotyczne interakcje roślina-mikroorganizm, takie jak wiązanie azotu w roślinach strączkowych. Jak wygląda roślina po działaniu glifosatu? Rośliny, które były narażone na działanie glifosatu, przestają wzrastać, tracą zielone zabarwienie, mają pomarszczone i zniekształcone liście. Cały proces w zależności od ilości zastosowanego glifosatu, doprowadza rośliny do śmierci w ciągu 4 do 20 dni. Co zatem zrobić, jeśli sąsiad popryskał swój trawnik glifosatem i rykoszetem dostało się naszym roślinkom? Specjaliści z Australii zalecają aby po prostu wyciąć gałęzie czy pędy zainfekowane. O ile roślina jest wystarczająco duża. Usunięcie dotkniętych części rośliny spowoduje usunięcie glifosatu w miejscu, w którym działał. Cały proces z reguły nie jest jednorazowy. Jeśli odetniemy spryskane części, to nie znaczy że roślina jest już zdrowa. Trzeba ją obserwować i jeśli zobaczymy kolejne usychanie pędów, to należy dalej je wycinać. Niestety, nie mamy żadnej pewności że taką roślinę uratujemy. Pamiętajmy, aby wycięte części roślin nie wrzucać do kompostu ani pojemników na odpady zielone. Jeśli glifosatem została potraktowana rabata w ogrodzie, to może być konieczna wymiana wierzchniej warstwy gleby. Glifosat wiąże się z materią organiczną w glebie, więc raczej nie wnika w nią na zbyt dużą głębokość. Cbyba, że był stosowany latami, albo był mieszany ze środkiem powierzchniowo czynnym, który znacznie zmienia jego właściwości penetrujące. Środki powierzchniowo czynne działają podobnie jak detergenty, zmniejszają napięcie powierzchniowe, poprawiając właściwości emulgujące, dyspergujące, rozprowadzające i zwilżające. Inaczej mówiąc, ułatwiają działanie glifosatu. Gdy glifosat znajdzie się w glebie, jeśli nie zostanie zdegradowany przez drobnoustroje do fototoksycznego produktu ubocznego AMPA (który jest bardziej przenikliwy w glebie niż glifosat), może zostać „przyczepiony” na cząstkach gleby lub migrować w jej głąb przez pory lub kanały korzeniowe. Nie oznacza to jednak, że jest on trwale związany. Wystarczy, że rolnik użyje nawozów fosforowych i glifosat może ponownie się aktywować wpływając na rośliny. Jak długo glifosat utrzymuje się w glebie? Etykiety glifosatu na sporej liczbie produktów są po prostu przekłamane. Oto dane liczbowe z artykułu badawczego, który wydaje się być bardzo proherbicydowy: "Okres półtrwania (DT50) określony w szeregu regulacyjnych badań gleby w laboratorium wynosi 1,0–67,7 dni (EFSA, 2015). W badaniach terenowych przeprowadzonych w Ameryce Północnej i Europie, gdzie można ocenić wpływ warunków klimatycznych oraz typu gleby, średni okres półtrwania degradacji glifosatu wyniósł 30 dni i mieścił się w przedziale 5,7–40,9 dni. W większości warunków ponad 90% nałożonej ilości glifosatu uległo rozproszeniu w ciągu sześciu miesięcy w warunkach tlenowych. Glifosat ma większą trwałość w glebie w warunkach beztlenowych z zakresem DT50 135 -> 1000 dni (EFSA, 2015)". Okres półtrwania to czas, w którym substancja rozkłada się do połowy pierwotnej ilości, więc należy pamiętać, że oznacza to, że po tym czasie pozostanie jeszcze 50% pierwotnie zastosowanej ilości. Wielokrotnie badano średni okres półtrwania glifosatu w glebie. W literaturze opisano wartości od 2 do 197 dni. Zasugerowano, że okres półtrwania w warunkach polowych wynosi 47 dni, a warunki glebowe i klimatyczne wpływają na trwałość glifosatu w glebie. Glifosat jest stosunkowo odporny na rozkład chemiczny i foto-rozkład. Głównym szlakiem degradacji glifosatu jest działanie mikroorganizmów glebowych, które dają AMPA i kwas glioksalowy. Oba produkty są dalej rozkładane do dwutlenku węgla. W wodzie okresu półtrwania glifosatu waha się od kilku do 91 dni. Glifosat nie uległ hydrolizie w zbuforowanym roztworze o pH 3, 6 lub 9 w temperaturze 35° C. Fotodegradacja glifosatu w wodzie była nieznaczna przy naturalnym świetle. Glifosat ma niski potencjał zanieczyszczenia wód gruntowych ze względu na jego silne właściwości adsorpcyjne. Istnieje jednak możliwość skażenia wód powierzchniowych w wyniku stosowania glifosatu w wodzie i erozji gleby. Zatem ile czasu potrzeba, aby zniwelować zanieczyszczenie glifosatem w glebie? Nie jest to tak proste jak obliczenie okresu półtrwania i podwojenie tej wartości. Oto, jak wyjaśnia to Agencja Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych: „Okres półtrwania” to czas potrzebny na to, aby połowa związku rozpadła się w środowisku. 1 okres półtrwania = 50% pozostałe 2 okresy półtrwania = 25% pozostałe 3 okresy półtrwania = 12% pozostałe 4 okresy półtrwania = 6% pozostałe 5 okresów półtrwania = 3% pozostałe Okresy półtrwania mogą się znacznie różnić w zależności od czynników środowiskowych. Ilość substancji pozostającej po okresie półtrwania zawsze będzie zależeć od ilości pierwotnie zastosowanej substancji chemicznej. Tak więc, jeśli przeanalizujemy stwierdzenie EPA, że „zasugerowano typowy okres półtrwania wynoszący 47 dni”, to rzeczywiste liczby wyglądałyby następująco: 1 okres półtrwania ( 47 dni ) = 50% pozostałe 2 okresy półtrwania ( 94 dni ) = 25% pozostałe 3 okresy półtrwania ( 141 dni ) = 12% pozostałe 4 okresy półtrwania ( 188 ) = 6% pozostałe 5 półokresów życia ( 235 dni) = pozostało 3% Jeśli naniesiemy te dane na wykres, to zobaczymy typową wykładniczą krzywą spadku. Daje nam to realistyczną perspektywę tego, jak długo naprawdę musimy czekać, aż natura pozbędzie się glifosatu. W przypadku najgorszego scenariusza 197-dniowego okresu półtrwania, pozbycie się glifosatu z gleby zajmie 1379 dni (3,8 roku). Czy glifosat jest bezpieczny w glebie? Stopień rozpadu glifosatu w glebie został uznany przez naukowców za skorelowany z liczebnością mikroorganizmów Pseudomonas spp. (pałeczka ropy błękitnej) żyjących w glebie. Odkryto również, że dodanie fosforanu do gleby stymuluje rozpad glifosatu. Nawozy fosforowe powodują odwiązanie glifosatu z gleby i ponowne jego rozpuszczenie. Powoduje to, że staje się ponownie biodostępny i może wpływać na rośliny, a także przenikać do wód gruntowych. Zauważono również, że jeśli glifosat jest związany w glebie, to niekoniecznie będzie dostępny dla mikroorganizmów glebowych. Tlenki żelaza i glinu znajdujące się w glebie, mogą uniemożliwić dostęp mikroorganizmów do glifosatu. Jak zneutralizować glifosat w glebie Glifosat nie rozkłada się w wodzie, niezależnie od tego, czy jest kwaśna czy zasadowa, ani również pod wpływem światła, słonecznego. Niestety jest to produkt dość stabilny. Ma temperaturę topnienia 189,5° C, a rozkłada się w temperaturze 230° C, więc degradacja pod wpływem ciepła to żadna opcja. Co zatem począć? Otóż trzeba uczynić warunki tak niekorzystnymi dla aktywności glifosatu, jak to tylko możliwe. Produkty glifosatu przed opyleniem miesza się z wodą. Jeśli jest to tzw. „twarda woda”, czyli zawierająca duże ilości rozpuszczonych soli, wysoki poziom wapnia, magnezu, sodu lub żelaza, wówczas skuteczność glifosatu może być zmniejszona, zwłaszcza jeśli rozpuszczone w wodzie sole, to sole wapnia i magnezu. Glifosat jest słabym kwasem i dlatego ma słaby ładunek ujemny. Producenci aby ułatwić pracę z glifosatem i poprawić jego stabilność, dostarczają go w postaci soli. Sól powstaje wtedy, gdy kwas glifosatu jest związany z zasadą, która ma ładunek dodatni. Najbardziej powszechne preparaty to sole ednozasadowe, dwuzasadowe i trójzasadowe sole glifosatu. Sole wapnia (Ca2 +) i magnezu (Mg2 +) mają ładunki dodatnie, które mogą wiązać się z ujemnie naładowaną cząsteczką glifosatu, wypierając izopropyloaminę lub inną sól stosowaną w preparacie. Kiedy glifosat nie jest związany z solami, z którymi był pierwotnie formułowany, ale jest związany z solami wapnia lub magnezu, jest gorzej wchłaniany przez rośliny, co zmniejsza jego skuteczność. PH wody i skuteczność glifosatu Dla przypomnienia, pH jest miarą kwasowości lub zasadowości, przy czym pH 7,0 jest neutralne, pH niższe niż 7,0 kwaśne i pH wyższe niż 7,0 zasadowe. Kwasy to związki, które po rozpuszczeniu w wodzie uwalniają jony wodoru (H+). Gifosat jest słabym kwasem i po zmieszaniu z wodą częściowo rozpada się. Jeśli woda zmieszana z glifosatem ma odczyn zasadowy, to więcej herbicydu ulega dysocjacji. Zostaje on naładowany ujemnie i jest bardziej podatny na wiązanie przez wapń, magnez i żelazo. Wiedząc o tym, możemy zwiększyć zasadowość gleby np. w wapń, który zwiąże glifosat, zneutralizuje go i zmniejszy jego skuteczność. Węglan wapnia (CaCO₃) jest solą wapniową o dość zasadowym pH 8-9 i jest głównym składnikiem muszli morskich, wapieni, marmuru czy też skorupek jaj. Ogrodnicy znają też produkt jako wapno ogrodowe. Gdybyśmy chcieli zwiększyć twardość wody aby związać glifosat, ale nie zmieniać pH gleby, to moglibyśmy zamiast węglanu wapnia użyć siarczanu magnezu (MgSO4). A siarczan magnezu czyli sól gorzka, sól Epsom, to dość znany dla wielu z nas związek. W ogrodnictwie jest stosowany w usuwaniu niedoborów magnezu u roślin, zwłaszcza cytrusów. Ile wapna (węglanu wapnia) należy dodać, aby zwiększyć pH gleby? Jest to zależne od rodzaju gleby. Poniższe ilości dotyczą gleb kwaśnych (pH 5,0 - 5,5) i wynoszą: - Piaski: 150g na metr kwadratowy - Glina: 200g na metr kwadratowy - Piasek gliniany: 350g na metr kwadratowy Aby wapno ogrodowe zadziałało, to musi być wymieszane z glebą. Można też rozsypać je na powierzchni, zagrabić a potem obficie podlać, aby wniknęło w glebę. Jednak jest to słabszy sposób niż przekopanie ziemi z dodatkiem wapna. Jeśli zdecydujemy się na zastosowania siarczanu magnezu, to nie ma sensu przekopywać ziemi. Najlepiej będzie rozpuścić go w wodzie i podlać zarówno roślinę jak i glebę w jej otoczeniu. Można też rozsypać go na ziemi i obficie zlać wodą. Jakie stosować dawki siarczanu magnezu? W przypadku drzewek owocowych i dużych krzewów stosujemy 20 g siarczanu magnezu na metr kwadratowy. Te 20 gramów to zaledwie 4 łyżeczki. Rozsypujemy równomiernie i podlewamy, aby siarczan się rozpuścił. Jeśli jakieś granulki podczas rozsypywania wylądowały na liściach, to należy je z nich usunąć. Ten sposób warto stosować tuż przed opadami deszczu, ale nie przed burzą. Zbyt silny opad spowoduje wypłukanie magnezu. Siarczan magnezu stosujemy w odległości ok. 5 cm od łodygi lub pnia rośliny. Innym sposobem, jest rozpuszczenie 10 g (2 łyżeczki) siarczanu magnezu w litrze wody i naniesienie za pomocą konewki w ilości 1 litra na metr kwadratowy rabaty ogrodowej. Glifosat a zdrowie człowieka To, że glifosat jest szkodliwy wiemy już od dawna. Jenak pomimo wielu badań, niektórzy uważają że jest to mit. Jako argument podaje się, że szlak szikimowy występuje tylko w roślinach, drożdżach i bakteriach, a nie występuje u ludzi. Jednak ten argument jest banalnie prosto obalić. Ludzie posiadają bardzo złożony ekosystem bakteryjny bardziej znany jako mikrobiom. To ok. 3 kg różnych bakterii, w tym dwóch głównych grup Lactobacillus i Bifidobacterium. A te bakterie są niszczone przez glifosat. Co prowadzi do wzrostu Clostridium i dysbiozy sprzyjającej Salmonelli. Nowe badanie przeprowadzone na szczurach pokazuje, że herbicydy na bazie glifosatu (GBH) zaburzają mikrobiotę przewodu pokarmowego. Kiedy glifosat został zatwierdzony około 50 lat temu, niezbyt dużo wiedzieliśmy o mikrobiocie jelitowej. Nie znaliśmy roli bakterii komensalnych w przewodzie pokarmowym a to - jak pokazują badania - bakterie komensalne, są bardziej wrażliwe na glifosat. Badanie przeprowadzone na szczurach z kontrolą placebo wykazało, że glifosat i herbicydy na bazie glifosatu (Roundup) zmieniły skład mikrobiomu jelitowego i związanych z nim metabolitów. Naukowcy podawali szczurom (w wodzie pitnej) niskie dawki glifosatu lub Roundup. Następnie mierzono metabolity w moczu i skład mikrobiomu jelitowego przy użyciu próbek kału. Okazało się, że u samców wystąpił znaczny wzrost homocysteiny, który korelował ze spadkiem Prevotella. Autorzy badania piszą „... jest prawdopodobne, że zwiększona homocysteina w moczu, którą zaobserwowaliśmy u samców szczurów narażonych na niskodawkowe herbicydy na bazie glifosatu, wynika ze zmniejszonej produkcji kwasu foliowego przez bakterie Prevotella”. Jak wykazały inne badania, herbicyd na bazie glifosatu był bardziej toksyczny niż sam glifosat. Oprócz homocysteiny, wpłynęło to również na metioninę i N-metyloglutaminian. Szlak szikimowy wykorzystywany przez nasze bakterie żołądkowo-jelitowe bierze udział w produkcji aromatycznych aminokwasów, w tym tryptofanu i tyrozyny. Te aminokwasy są bardzo ważne dla tworzenia neuroprzekaźników. Szlak ten wytwarza również prekursory takie jak serotonina, melatonina, hormony tarczycy, kwas foliowy, koenzym Q10 oraz witaminy C i E. Metionina to kolejny aminokwas, na który negatywnie wpływa glifosat. Ponieważ metionina jest kluczowym źródłem siarki w organizmie, może to spowodować jej wyczerpanie, a to zaburzy proces wielu reakcji biochemicznych i detoksykacyjnych. Ze względu na zdolność do chelatowania glifosat może wiązać i powodować niedobory żelaza, kobaltu, molibdenu i manganu. Mangan jest potrzebny dla enzymu dysmutazy ponadtlenkowej, który chroni mitochondria przed stresem oksydacyjnym. Glifosat zakłóca działanie naszych kluczowych enzymów cytochromu P450. Enzymy te pełnią wiele funkcji w organizmie, od detoksykacji, utleniania i przekształcania związków, takich jak leki, chemikalia środowiskowe i cząsteczki endogenne. Uszkadzając enzymy detoksykacyjne, glifosat zwiększa toksyczność innych chemikaliów, nawet tych które nasz organizm z łatwością usuwa. Może również prowadzić do uszkodzenia wątroby i nerek poprzez zakłócanie naturalnych mechanizmów detoksykacji. W ostatnich latach da się zauważyć wzrost celiakii i nietolerancji glutenu. Rosnące użycie glifosatu koreluje z tym wzrostem. Glifosat jest rozpylany na pszenicy przed jej zbiorem, co zwiększa jego pozostałości na ziarnach pszenicy. Przyczynia się również do dysbiozy, zwiększając ryzyko reakcji pokarmowych i autoimmunologicznych. Ingerencja w enzymy detoksykacyjne prowadzi do zwiększenia toksyczności w jelicie i tym samym uszkadzając jelita. Czym się chronić? Najważniejsze jest zrozumienie zasady działania tej toksyny. To co dziś wiemy to zaledwie wierzchołek góry lodowej i napewno będzie aktualizowane w kolejnych latach. Wielu specjalistów analizujących toksyczność glifosatu, zaczęła sprawdzać jakie naturalne substancje są w stanie mu przeciwdziałać. Jednym z nich jest kwas humusowy. Kwas humusowy pochodzi z materii organicznej zawartej w glebie (w próchnicy i torfie). W rolnictwie stosuje się go do usuwania glifosatu ze skażonej gleby. Badania wykazały, że kwas huminowy adsorbuje glifosat, zmniejszając jego negatywny wpływ na mikrobiom. Kwas fulwowy jest obok kwasu humusowego,składnikiem próchnicy. Jest to mniejsza cząsteczka, którą nasz organizm może wchłonąć do krwiobiegu, pomagając wiązać glifosat w tkankach, podczas gdy kwas humusowy jest większy i ma większy wpływ na wiązanie glifosatu w jelicie. W jaki sposób dostarczyć kwasy humusowe? Najprościej stosując tzw. czarną wodę, którą zapewne widzieliście podczas moich spotkań online. Woda nazywa się „Fulvica” i zawiera w 500 ml butelce 90 mg kwasów huminowych. Glifosat niszczy wątrobę i nerki, powodując uszkodzenie DNA. Z tego powodu w badaniach poszukiwano naturalnych związków chroniących te narządy. Okazało się, że zarówno mniszek jak i kwercetyna działają ochronnie na wątrobę i nerki. Mniszek lekarski działa hepatoprotekcyjnie częściowo poprzez aktywację szlaku Nrf2-Keap1, prowadząc do efektu przeciwutleniającego. Pomaga również przywrócić enzymy CWP wspierające detoksykację, a które są uszkodzone przez glifosat. W podobnym sposób działa kwercetyna, która chroni enzymy detoksykacyjne CWP oraz ma właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Kolejnym mechanizmem detoksykacji jest wiązanie substancji chemicznych w przewodzie pokarmowym. Odpowiedni przepływ żółci jest ważny dla wiązania cząsteczek rozpuszczalnych w tłuszczach. Kwasy żółciowe są mocno powiązane z tauryną lub glicyną. Bez nich nie wytworzą się sole żółci. Glifosat zaburza homeostazę żółci, zakłócając ten proces. Dlatego, warto przyjmować taurynę, aby żółci „nigdy nie zabrakło”, i aby zrekompensować szkody powodowane przez glifosat. Dla przypomnienia, tauryna jest również źródłem siarki w organizmie. Glifosat zmniejsza również aktywność kilku przeciwutleniaczy, w tym dysmutazy ponadtlenkowej, katalazy i S-transferazy glutationowej, powodując zwiększone utlenianie lipidów. W badaniach wykazano, że przeciwutleniacze, takie jak witamina C, zmniejszają stres oksydacyjny związany z glifosatem, a także chronią przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Glifosat wykazał również dużo powinowactwo do aluminium. Otóż, jest on w stanie wiązać się z tym toksycznym metalem i ułatwić mu przejście przez barierę jelitową. Omijając barierę jelitową, glifosat zwiększa biodostępność aluminium w organizmie, a tym samym jego toksyczność. Aluminium mając inną strukturę niż inne metale ciężkie, jest trudniejsze do usunięcia z organizmu. I tu z pomocą przychodzi nam krzemionka. Krzemionka mineralna jest skutecznym chelatorem glinu w jelicie, zapobiegając jego wchłanianiu do organizmu. Dr Stephanie Seneff jest czołową badaczką w dziedzinie szkodliwego wpływu glifosatu. W swoich prezentacjach wykazała, że glifosat zaburza działanie następujących składników odżywczych, hormonów i neuroprzekaźników: kwas foliowy witamina K witamina A witamina D witamina B12 fenyloalanina tyrozyna tryptofan metionina żelazo mangan kobalt selen cynk siarka serotonina melatonina dopamina epinefryna melanina hormony tarczycy NAD glutation Oczywiście rozsądnie byłoby przyjmować żywność i suplementy diety, które mogłyby uzupełnić organizm o te substancje. Suplementacja Aby zrekompensować szkodliwy efekt glifosatu, przede wszystkim trzeba całkowicie odciąć się od spożywania żywności nim skażonej (w tym wody) i zastosować następujące substancje: witamina C kurkumina czosnek foliany np. Quatrefolic metylokobalamina tauryna glutation probiotyki (np. probiotyki glebowe Prescript Biotics ™) kwercetyna kompleks aminokwasów Gotowe produkty W sprzedaży praktycznie nie ma suplementu który byłby dedykowany do zabezpieczenia organizmu przed glifosatem. Jednym z ciekawszych produktów jest ToxinPul™. Został on zaprojektowany jako wielofunkcyjny suplement detoksykacyjny wspomagający usuwanie glifosatu i metali ciężkich z organizmu. W składzie ma kolendrę, chlorellę, kwas humusowy, kwas fulwowy, krzemionkę, kwercetynę, mniszek lekarski, taurynę i witaminę C. Co prawda dawki składników nie są powalające, ale produkt ma sens. Prawda czy mit? Czy to prawda, że glifosatem pryska się zboże przed zbiorem? Niestety, to prawda. Stosuje się glifosat, aby przyspieszyć suszenie. Chemikalia są stosowane na krótko przed zbiorem, aby zwiększyć wydajność podczas zbiorów. Stany Zjednoczone i Kanada zezwalają na stosowanie glifosatu do suszenia praktycznie wszystkich zbóż w tym pszenicy, rzepaku oraz roślin strączkowych.

Glifosat – zrozumieć i zneutralizować

eL-Amino

“Zakwaszanie” żołądka

Rutyna

Miód jako lek na rany

Synergia magnezu i witaminy D

Paracetamol – realne zagrożenie

Zielone światło na stres

Test węglowy