Medycyna Grecka jest tradycyjnym, rdzennym, holistycznym systemem leczniczym cywilizacji zachodniej. Po raz pierwszy została skodyfikowana i usystematyzowana przez greckiego filozofa – lekarza Hipokratesa w IV wieku p.n.e., a następnie rozwinięta i poszerzona przez innych lekarzy, w szczególności Galena, Dioscoridesa i Awicennę. W świecie islamu medycyna grecka znana jest jako medycyna Unani lub Unani Tibb. “Unani” to arabskie słowo oznaczające “jonski”, czyli grecki. Medycyna grecka była pierwotnym źródłem i inspiracją dla wielu innych naturalnych, holistycznych i alternatywnych systemów medycznych, które rozwinęły się w Europie i Stanach Zjednoczonych w XVIII i XIX wieku, takich jak homeopatia, naturopatia i chiropraktyka. Przykładne życie i nauki jej założyciela, Hipokratesa, stanowiły przez wieki źródło inspiracji dla uzdrowicieli. Jako tradycyjny holistyczny system leczenia, medycyna grecka ma wiele wspólnego z medycyną chińską i Ajurwedą. Wszystkie te tradycyjne systemy medyczne dążą do zharmonizowania zdrowia jednostki z uniwersalnymi siłami życiowymi natury i kosmosu. Podobnie jak Ajurweda, medycyna grecka opiera się na humorze i konstytucji. Podobnie jak medycyna chińska, medycyna grecka dąży do równowagi lub homeostazy pomiędzy przeciwnymi, ale uzupełniającymi się siłami natury. Medycyna grecka jest również tradycyjnym systemem medycznym, z którego rozwinęła się współczesna medycyna. W podstawowych pojęciach i koncepcjach medycyny greckiej można dostrzec podstawowe założenia i kierunki, które przyświecały rozwojowi współczesnej medycyny. W epoce oświecenia i następujących po niej rewolucji naukowych i przemysłowych stopniowo porzucano naturalne metody leczenia medycyny greckiej na rzecz bardziej syntetycznych, technologicznych metod leczenia i interwencji. Również holistyczna orientacja i tradycyjna holistyczna mądrość lecznicza medycyny greckiej były stopniowo porzucane na rzecz nadmiernie analitycznych, redukcjonistycznych metod nowoczesnej nauki. Współczesny człowiek coraz bardziej odsuwa się od Natury. Nowoczesna technologia grozi nam przeciążeniem i dehumanizacją. Globalny kryzys ekologiczny grozi unicestwieniem naszej egzystencji na tej planecie i stanowi bezprecedensowe wyzwanie dla zdrowia jednostki. Ludzie na całym świecie desperacko poszukują czegoś naturalnego, co mogłoby wyleczyć ich dolegliwości. Medycyna grecka nie jest nieistotnym, przestarzałym reliktem przeszłości, ale jest potrzebna teraz bardziej niż kiedykolwiek. Na ironię zakrawa fakt, że człowiek Zachodu w ostatnich latach coraz częściej zwraca się do Wschodu po naturalne rozwiązania lecznicze, podczas gdy cywilizacja zachodnia ma u swoich korzeni doskonały, wybitny, własny holistyczny system leczniczy. Podstawowe idee, filozofie i archetypy, które leżą u podstaw Medycyny Greckiej, nie są obce, lecz raczej rdzenne dla zachodniej cywilizacji i kultury. Dlatego też odrodzenie Medycyny Greckiej jako holistycznego systemu leczniczego może mieć głęboki leczniczy i regeneracyjny wpływ na samą cywilizację zachodnią oraz stworzyć nowe uznanie i szacunek dla naszego związku z Naturą. Medycyna grecka oferuje bogactwo naturalnych środków, zabiegów i terapii, które uzdrawiają ciało, umysł i ducha. Współczesna medycyna bardzo skorzystałaby na powrocie do swoich tradycyjnych greckich korzeni, aby odzyskać naturalne, holistyczne perspektywy i cnoty, które utraciła. Nie trzeba tego robić w sposób ślepy, bezkrytyczny, ale raczej z wnikliwym, integracyjnym podejściem, które syntetyzuje i łączy to, co najlepsze ze starego i nowego. Podstawowe zasady naturalnego leczenia w medycynie greckiej Medycyna grecka opiera się na pewnych uniwersalnych zasadach naturalnego uzdrawiania, które stanowią jej filozoficzną podstawę. Jasne zrozumienie tych zasad jest konieczne, aby właściwie docenić i zastosować niuanse i doktryny medycyny greckiej w holistycznym uzdrawianiu. Te podstawowe zasady to: Holizm Mikrokosmos ludzkiego ciała jest odzwierciedleniem uniwersalnego makrokosmosu Natury. Zdrowy człowiek żyje w harmonijnej, zintegrowanej relacji z otaczającym go środowiskiem naturalnym. Choroba i dysfunkcja wynikają z zakłócenia lub zaburzenia tej harmonii i integracji. Aby przywrócić zdrowie pacjenta, uzdrowiciel holistyczny stara się przywrócić utraconą harmonię oraz doprowadzić do równowagi wszystkie rozbieżne części. Homeostaza Natura zawsze dąży do osiągnięcia, utrzymania lub powrotu do stanu równowagi. Aby pozostać witalnym i zdrowym, ludzkie ciało zawsze dąży do osiągnięcia i utrzymania stanu dynamicznej równowagi, czyli homeostazy, zarówno w sobie, jak i w odniesieniu do otoczenia. Wszystkie organy i układy organizmu posiadają nieodłączne mechanizmy regulacyjne, które służą utrzymaniu homeostazy. Homeostaza jest równowagą lub punktem odniesienia między parami przeciwstawnych, ale uzupełniających się stanów. Witalizm Ciało ludzkie jest czymś więcej niż tylko maszyną lub zwykłym zbiorem różnych części. Jest ożywione i utrzymywane w całości przez Siłę Życia, czyli energię życiową. Medycyna grecka nazywa tę siłę witalną Pneuma, czyli Oddech Życia. W jodze i ajurwedzie jest ona znana jako Prana; medycyna chińska nazywa ją Qi. Wszystkie tradycyjne systemy lecznicze są witalistyczne, ponieważ mają jakąś koncepcję Siły Witalnej, która wykracza poza fizyczną strukturę i funkcje ciała. W tej Sile Witalnej zawarta jest również inteligencja biologiczna i odporność ochronna. Gdy Siła Witalna w organizmie słabnie, starzejemy się, chorujemy lub niedołężniejemy; gdy w końcu wycofuje się z organizmu lub całkowicie gaśnie, umieramy. Physis Physis oznacza organizm ludzki jako całość, który jest większy niż suma jego poszczególnych części. Physis oznacza również działanie Natury w ludzkim ciele, które jest zintegrowane, pełne, harmonijne, spontaniczne i w równowadze ze sobą. Physis każdego człowieka jest suwerenną całością, jedyną w swoim rodzaju, z własną specyficzną równowagą lub kompozycją humorów, cech i temperamentów, które określają jej tożsamość oraz zachowanie i reakcje na otoczenie. Physis obejmuje nie tylko ciało fizyczne, ale także umysł i ducha. Wszystkie modele medyczne mogą jedynie przybliżać, ale nigdy nie mogą powielać tej podstawowej rzeczywistości physis. Physis człowieka doświadcza zdrowia jako całości; choruje też jako całość. Całe prawdziwe wyzdrowienie z choroby musi pochodzić z physis, która odbudowuje swoją wrodzoną całość. Medycyna grecka jest zasadniczo systemem fizjologii, czyli badaniem physis – żywego organizmu ludzkiego w jego całości, który reaguje na swoje środowisko. Prawdziwy lekarz ma głębokie zrozumienie physis – jak zdrowy organizm funkcjonuje jako całość i jak różne jego części mogą zostać przywrócone do równowagi, gdy są dotknięte dysfunkcją i chorobą. Uzdrawiająca Siła Natury Matka Natura jest boginią uzdrawiania. Mając wystarczająco dużo czasu i odpowiednie warunki, Natura może uleczyć wszystkie bolączki. Ciało ludzkie jest cudem natury, zaprojektowanym przez Stwórcę natury, aby było samonaprawiające się, samowystarczalne, samoregenerujące się i samoleczące. Dopiero gdy naturalne mechanizmy samoleczenia organizmu ulegną załamaniu, zaczynamy odczuwać dolegliwości i choroby. Nawet sama choroba jest procesem naturalnym i zazwyczaj jest wynikiem naruszenia praw natury dotyczących zdrowia i uzdrawiania. Oznaki i symptomy choroby są naturalnym wynikiem walki organizmu z procesem chorobowym w jego dążeniu do przywrócenia zdrowia i homeostazy. Trawienie czyli Pepsis Ponad dwa tysiące lat temu Hipokrates poczynił ważne i dalekosiężne spostrzeżenie: wszystkie żywe organizmy utrzymują się przy życiu, żywiąc się środowiskiem, trawiąc i przyswajając jego elementy. To jest właśnie doktryna pepsis. Ponieważ wszyscy żyjemy i przeżywamy proces pepsis, każda żywa istota jest całkowicie zależna od swojego środowiska. Proces pepsis to reakcja łańcuchowa z pięcioma podstawowymi ogniwami: przyjmowaniem, trawieniem, przyswajaniem, metabolizmem i eliminacją. Łańcuch jest tak mocny jak jego najsłabsze ogniwo, a jeśli którykolwiek z tych kroków jest wadliwy lub niekompletny, ucierpi cały proces pepsis. Proces trawienia lub pepsis jest czymś w rodzaju ognia rafineryjnego lub hutniczego. Pochłania on pokarm, czyli surową rudę; rafinuje, destyluje i wydobywa czysty metal, czyli użyteczne składniki odżywcze; oddziela i wyrzuca nieczystości, czyli odpady. Proces pepsis zachodzi w całym organizmie, aż do poziomu komórkowego. Ostateczne usunięcie z organizmu produktów odpadowych, takich jak mocz lub kał, jest ostatnim etapem długiego łańcucha zdarzeń metabolicznych. W zdrowej, zrównoważonej, kompletnej pepsis Hipokrates widział źródło i podstawę dobrego zdrowia i dobrego samopoczucia. W wadliwej lub niepełnej pepsie widział źródło większości chorób, zwłaszcza przewlekłych chorób degeneracyjnych, które obecnie nękają współczesnego człowieka. Niedostateczna lub niekompletna pepsis to apepsis; wadliwa, obłąkana lub niezrównoważona pepsis to pepasmos. Dysfunkcją pepsis jest niestrawność. Trawienie lub pepsis nie odbywa się tylko na poziomie fizycznym, ale również w umyśle na subtelnym poziomie psychicznym lub energetycznym. Przytłaczające lub traumatyczne doświadczenia, których jednostka nie jest w stanie przyswoić lub przetworzyć, są przyczyną większości zaburzeń psychicznych. Higiena Higiena to sztuka samoleczenia, czyli utrzymania zdrowia i zapobiegania chorobom. Sztuka higieny obejmuje dietę, ćwiczenia i zrównoważony, zdrowy tryb życia. Prawidłowe praktyki higieniczne budują dobre zdrowie; wadliwa lub niewłaściwa higiena rodzi cierpienie i choroby. Sztuka higieny ma dwie strony. Po pierwsze, należy zapewnić organizmowi wszystko, co dobre, zdrowe, czego potrzebuje: zdrową, odżywczą dietę, odpowiednią ilość ruchu i aktywności, wystarczającą ilość regenerującego snu i odpoczynku oraz zdrowy, konstruktywny styl życia. Druga strona to eliminowanie z ciała wszystkich niepożądanych zanieczyszczeń, pozostałości i nadmiarów poprzez utrzymywanie ciała w czystości, zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Choroby rozwijają się tam, gdzie gromadzą się brudy i zanieczyszczenia. Większość tradycyjnych systemów leczniczych opiera się na sztuce właściwej higieny. Medycyna grecka jest w istocie bardzo rozbudowanym i skomplikowanym systemem higieny. Medycyna Konstytucyjna “Czasami ważniejsze jest wiedzieć, jaka osoba ma chorobę, niż jaka choroba ma daną osobę”. Kiedy Hipokrates ukuł ten aforyzm, prawdopodobnie miał na myśli uwzględnienie indywidualnej budowy i temperamentu w praktyce lekarskiej. Współczesna medycyna opiera swoje standardy zdrowia i normalności na średnich statystycznych zestawionych według płci i grupy wiekowej. Ale zupełnie normalna, przeciętna osoba jest arbitralną fikcją, mitem współczesnej medycyny. Wystarczy jedno spojrzenie na wielką różnorodność jednostek w tłumie, aby dowiedzieć się, że idealnie przeciętny człowiek nie istnieje. Fizycznie, ale co ważniejsze funkcjonalnie, metabolicznie i biochemicznie, wszyscy jesteśmy wyjątkowymi jednostkami. Starożytni Grecy uznali ten fakt i prawdę o biochemicznej indywidualności na długo zanim stał się on modnym hasłem współczesnej medycyny holistycznej. Aby uwzględnić ten fakt, opracowali system typologii konstytucyjnej oparty na czterech Wielkich Temperamentach, czyli podstawowych typach ciała i umysłu: Choleryk, Sangwinik, Melancholik i Flegmatyk. Ze względu na wrodzone różnice konstytucyjne, żadna z dwóch osób nie zareaguje w dokładnie taki sam sposób na dany stres lub czynnik patogenny; nie zareaguje również w dokładnie taki sam sposób na daną żywność, lekarstwa lub leczenie. Znajomość własnego charakteru konstytucyjnego i temperamentu pozwala człowiekowi odżywiać się, żyć i leczyć zgodnie z nim, aby zachować optymalny stan zdrowia i zapobiegać chorobom. Znajomość konstytucyjnego charakteru i temperamentu pacjenta umożliwia lekarzowi odpowiednie dostosowanie strategii leczenia w celu uzyskania optymalnej skuteczności i leczenia całej osoby, a nie tylko choroby. Wystąpienie jakiejkolwiek choroby lub patologii zawsze obejmuje połączenie dwóch uzupełniających się czynników: wrodzonej indywidualnej predyspozycji konstytucyjnej lub wrażliwości i egzogennych czynników patogennych wystarczających do wywołania predyspozycji i wywołania choroby. To wyjaśnia, dlaczego nie wszystkie osoby narażone na te same czynniki chorobotwórcze w tym samym stopniu i przez ten sam okres czasu zachorują na tę samą chorobę. Medycyna Umysł-Ciało Również w tym przypadku starożytni Grecy praktykowali medycynę umysłu i ciała na długo przed tym, jak stała się ona modna we współczesnej medycynie holistycznej. Jako holistyczny system medyczny, Medycyna Grecka uznaje, że umysł i ciało są zasadniczo jednym i wzajemnie powiązanym elementem. Medycyna grecka wyjaśnia wpływ ciała na umysł i umysł na ciało poprzez bliźniacze doktryny humoru i temperamentu oraz wzajemne oddziaływanie między zdolnościami psychicznymi, witalnymi i naturalnymi organizmu. Cztery temperamenty odnoszą się zarówno do wrodzonych skłonności i predyspozycji ciała i fizjologii, jak i umysłu, ducha i psychologii. Uznając, że zdrowie ciała, umysłu i ducha są ze sobą ściśle powiązane, medycyna grecka oferuje szeroką gamę terapii mających na celu korygowanie dysharmonii i braku równowagi na poziomie fizjologicznym, psychologicznym i duchowym. W ten sposób Medycyna Grecka leczy całą osobę, a nie tylko pojedyncze oznaki i objawy. Lekarz jako sługa i pomocnik natury Ponieważ ludzkie ciało zostało zaprojektowane przez Stwórcę Natury jako samoleczące się i samoregenerujące, większość chorób ma charakter przejściowy i samoograniczający się. To sprawia, że rola lekarza jest zasadniczo dość ograniczona. Hipokrates postrzegał podstawową rolę lekarza jako sługę i pomocnika Natury. Podstawowym i najważniejszym celem interwencji medycznej powinno być wzmocnienie wrodzonej konstytucjonalnej witalności i odporności organizmu na choroby za pomocą odpowiednich środków zapobiegawczych oraz wspomaganie zdolności regeneracyjnych organizmu w celu przyspieszenia i ułatwienia powrotu do zdrowia po chorobie. Zamiast inwazyjnej interwencji lub tłumienia oznak i objawów choroby, lekarz powinien preferować wspomaganie organizmu w oczyszczaniu, gojeniu i regeneracji, które w naturalny sposób stara się osiągnąć. W medycynie greckiej lekarz współpracuje z Naturą, a nie przeciwko niej. Natura porusza się i działa zgodnie z określonymi cyklami i rytmami. W Naturze nic się nie dzieje przed czasem – ani po nim. Lekarz, jako naturalny uzdrowiciel, powinien znać te cykle i rytmy i pracować zgodnie z nimi, aby koordynować swoje interwencje w sposób terminowy, odpowiedni i skuteczny. Lekarz jest jedynie sługą i pomocnikiem Natury. Tam, gdzie sama Natura nie chce lub nie jest w stanie odpowiedzieć, wszystkie wysiłki lekarza pójdą na marne.
