Kilka przemyśleń na temat stosowania probiotyków

Probiotyki to bakterie lub drożdże, które mogą mieć korzystny wpływ na fizjologię i zdrowie człowieka. Uważa się, że organizmy probiotyczne działają między innymi poprzez wspomaganie trawienia i funkcji odpornościowych, konkurując z patogennymi mikroorganizmami o miejsca wiązania na powierzchniach śluzowych oraz przez produkcję substancji chemicznych, które dezaktywują lub zabijają patogeny, lub wykazują inne pożądane efekty. Probiotyki wydają się być użyteczne w zapobieganiu lub leczeniu szerokiego zakresu schorzeń, w tym zaparć, zespołu jelita drażliwego, zapalnych chorób jelit, kolki niemowlęcej, biegunki związanej z antybiotykoterapią, różnych rodzajów zakażeń, marskości, niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby oraz waginitu. Niniejszy artykuł zawiera kilka przemyśleń na temat tego, jak stosować probiotyki bezpiecznie i skutecznie. Różne szczepy mogą być preferowane dla różnych schorzeń Na rynku dostępna jest szeroka gama szczepów probiotycznych i nie można zakładać, że ich efekty są takie same, a nawet zbliżone. Prawidłowa flora bakteryjna różni się znacznie w poszczególnych częściach ciała, a zdolność organizmów probiotycznych do wywierania korzystnego efektu może się różnić w zależności od miejsca. Na przykład, podczas gdy Lactobacillus rhamnosus GG okazał się użyteczny w zapobieganiu i leczeniu niektórych schorzeń przewodu pokarmowego, nie był skuteczny w kolonizacji błony śluzowej pochwy.1 W przeciwieństwie do tego, L. rhamnosus GR-1 oraz L. reuteri RC-14 były skuteczne w kolonizacji błony śluzowej pochwy, gdzie wcześniej z powodzeniem stosowane były w zapobieganiu i leczeniu waginitu2,3 oraz nawracających zakażeń dróg moczowych.4 Wydaje się, że najbardziej logicznym podejściem przy leczeniu konkretnego schorzenia jest stosowanie specyficznych preparatów probiotycznych, które wykazały skuteczność w danym schorzeniu. Jeśli te szczepy nie są dostępne komercyjnie, rozsądną alternatywą może być użycie produktu, który wykazał skuteczność w leczeniu innych schorzeń w tym samym układzie organizmu, co leczone schorzenie (np. przewodu pokarmowego, moczowo-płciowego, nosowo-gardłowego lub dermatologicznego). Ten sam szczep, inny producent Choć logiczne i rozsądne jest zalecenie tego samego produktu probiotycznego, który okazał się skuteczny w badaniach klinicznych, ale identyfikacja tego produktu wśród dostępnych komercyjnie opcji nie zawsze jest prosta. Na przykład, jedno badanie wykazało, że różne komercyjne źródła tego samego szczepu probiotycznego (L. rhamnosus GG) różniły się w pewnym stopniu swoimi właściwościami biologicznymi. Różnice te mogły wynikać z odmiennego procesu produkcyjnego.5 L. rhamnosus GG (nazywany także L. GG) jest jednym z najczęściej stosowanych szczepów probiotycznych. Liczne badania wykazały, że jest on użyteczny w leczeniu ostrej biegunki u dzieci, biegunki związanej z antybiotykoterapią (w tym zakażeń Clostridium difficile), funkcjonalnego bólu brzucha, zespołu jelita drażliwego, objawów przewodu pokarmowego związanych z twardziną układową oraz niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby u dzieci. Był także skuteczny w niektórych badaniach w zapobieganiu próchnicy zębów, zakażeń dróg oddechowych u dzieci uczęszczających do żłobków oraz zaostrzeń chorób płuc u osób z mukowiscydozą. Jednak nie wszystkie badania przyniosły pozytywne wyniki. Możliwe jest, że sprzeczne wyniki w różnych badaniach wynikały częściowo ze stosowania produktów od różnych producentów, chociaż ta możliwość jest trudna do zbadania, gdyż publikacje naukowe często nie podają źródła produktu. Dobrze jest zatem korzystać z produktów producentów którzy najczęściej badają i udostępniają swoje szczepy. Wśród takich firm jest np. marka Culturelle, która produkuje L. rhamnosus GG. Jest on wytwarzany zgodnie z oryginalną metodą produkcji i był przedmiotem największej ilości badań.6 W przeciwieństwie do tego, niektóre z innych komercyjnie dostępnych produktów z L. rhamnosus GG wydają się być produkowane inną metodą. Innym dobrze zbadanym probiotykiem, nie tylko na polskim rynku jest suplement składający się z czterech szczepów bakterii Lactobacillus, trzech szczepów bakterii Bifidobacterium oraz jednego szczepu Streptococcus salivarius subsp. thermophilus. Oryginalnie sprzedawany pod nazwą VSL#3, produkt ten wykazał, że indukuje remisję oraz zapobiega nawrotom u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita,7,8,9 a także zapobiega encefalopatii wątrobowej u pacjentów z marskością.10,11 VSL#3 został wynaleziony ponad 25 lat temu przez dr Claudio De Simone i był produkowany przez amerykańską firmę VSL Pharmaceuticals. W 2014 roku dr De Simone opuścił VSL Pharmaceuticals i zaczął współpracować z inną amerykańską firmą, ExeGi Pharma, w celu produkcji tego samego produktu, co oryginalny preparat VSL#3. W 2016 roku VSL Pharmaceuticals ogłosiło, że przeniosło produkcję VSL#3 do Włoch i, w przeciwieństwie do oryginalnego produktu VSL#3, nie używa już produktów mlecznych w procesie produkcji. Nowy produkt wyprodukowany przez ExeGi Pharma jest sprzedawany pod marką Vivomixx. Nazwa handlowa VSL#3 jest obecnie stosowana do formuły produkowanej we Włoszech przez CSL/Nutrilinea. Podobnie jak oryginalny produkt VSL#3, Vivomixx jest produkowany z użyciem produktów mlecznych. Niedawne badanie wykazało istotne różnice in vitro między efektami Vivomixx (oryginalnego produktu VSL#3) a nowym produktem VSL#3 produkowanym we Włoszech. Konkretnie, produkcja i metabolizm 1,3-dihydroksyacetonu różniły się między produktami, co skutkowało 40-krotnie wyższym stężeniem 1,3-dihydroksyacetonu w produkcie włoskim niż w Vivomixx. In vitro 1,3-dihydroksyaceton zmniejszał żywotność i obniżał tempo naprawy komórek nabłonka jelitowego.12 Ponadto produkt VSL#3 produkowany we Włoszech wykazywał niekorzystne efekty in vitro na kilka parametrów funkcji bariery nabłonkowej. W przeciwieństwie do tego, Vivomixx wykazywał albo pozytywne efekty, albo brak efektu na tych parametrach.13 Różnice te mogą wynikać z odmiennej epigenetycznej modulacji genów bakteryjnych, co może wpływać na metaboliczne efekty organizmów. Dostępne dowody sugerują, że Vivomixx (a nie włoski produkt VSL#3) powinien być stosowany w schorzeniach, które w literaturze medycznej zostały opisane jako reagujące na VSL#3. Rozważania dotyczące bezpieczeństwa Organizmy probiotyczne są dobrze tolerowane przez większość ludzi, choć osoby uczulone na białko mleka mogą doświadczać reakcji alergicznych lub anafilaktycznych na probiotyki hodowane na białku mleka.14 Analiza 11 produktów probiotycznych dostępnych w Hiszpanii wykazała, że jeden z nich zawierał białko mleka, mimo że deklarowano, iż jest wolny od mleka, a dwa inne zawierały białko mleka bez podania takiej informacji na etykiecie.15 Zaobserwowano także reakcje alergiczne na Saccharomyces boulardii (probiotyczny organizm drożdżowy).16 Ponadto zgłaszano przypadki waginitu (zapalenia pochwy) spowodowanego przez S. cerevisiae (drożdże piwowarskie lub piekarskie), które przypuszczalnie wynikały z migracji kałowo-pochwowej po doustnym spożyciu tego organizmu. Zapalenie pochwy wywołane przez Saccharomyces było klinicznie nieodróżnialne od waginitu spowodowanego przez Candida albicans i często wymagał przedłużonego leczenia z powodu zmniejszonej wrażliwości na standardowe środki przeciwgrzybicze (z pełną opornością na flukonazol).17 Najpoważniejsze działania niepożądane probiotyków to bakteriemia spowodowana przez Lactobacillus (wynikająca ze spożycia szczepów Lactobacillus) oraz fungemia lub inwazyjna choroba grzybicza (wynikające ze spożycia S. boulardii lub S. cerevisiae). W niektórych przypadkach zakażenia te były śmiertelne lub zdawały się przyczyniać do śmierci pacjenta. Czynniki predysponujące do bakteriemii lub fungemii indukowanej przez probiotyki obejmują stan krytyczny, ciężką chorobę podstawową, osłabioną funkcję immunologiczną, uszkodzoną barierę przewodu pokarmowego, zastawki serca, obecność cewnika centralnego, podawanie wielu antybiotyków oraz przedłużone leczenie probiotykami lub stosowanie nadmiernych dawek.

Kilka przemyśleń na temat stosowania probiotyków

eL-Amino

„Zakwaszanie” żołądka

Rutyna

Miód jako lek na rany

Wpływ glifosatu na mózg

Paracetamol – realne zagrożenie

Peptydy i medycyna regeneracyjna