Wesz głowowa to mały owad, wielkości ziarna sezamu, o szarawym zabarwieniu. Przyczepia się do włosów tuż przy skórze głowy, tam gdzie ciepło i wilgotność są optymalne do rozmnażania się oraz gdzie może żywić się niewielką ilością krwi. Wbrew powszechnemu przekonaniu, wszy wcale nie lubią brudnych włosów, a przynajmniej nie bardziej niż włosów czystych. Pójdą wszędzie tam, gdzie maja się czym pożywić i rozmnażać. Samica wszy żyje średnio od 3 do 5 tygodni i może dziennie złożyć do 10 jaj. Każda gnida potrzebuje zaledwie ponad 2 tygodni, aby przekształcić się w dorosłego osobnika i wejść w okres rozrodczy. Wszy są trudnym przeciwnikiem. Mimo tego, iż nie skaczą, mocno przyczepiają się do wszystkiego - szalików, szczotek, czapek itd. W szkołach, gdzie jest dużo dzieci i ubrań, inwazja wszy przebiega bardzo szybko. Z łatwością przemieszczają się z jednej głowy na drugą. Poruszają się na 6 odnóżach wyposażonych w pazurki czepne, co pozwala im przyczepiać się mocno do włosa. Pewnie mało kto wie, ale wszy można łatwo nabawić się na basenie. Są odporne na znajdujący się w wodzie chlor i przez jakiś czas mogą pływać na powierzchni wody. Najlepszym rozwiązaniem jest używanie czepka kąpielowego. Rzeczy osobiste wkładajmy do plastikowych siatek, co pozwoli uniknąć bezpośredniego kontaktu z szafką w szatni. Wszy mogą przeżyć 2–3 dni poza swoim środowiskiem. O obecności wszy często świadczy swędzenie, ponieważ aby wyssać krew, wesz wstrzykuje ślinę, która jest dla nas bardzo drażniąca. Wcale nie jest tak łatwo je wykryć, ponieważ nie lubią światła i chowają się w ciemnym miejscu u nasady włosów. Dużo prościej jest zobaczyć gnidy, które są mocno przytwierdzone bardzo blisko owłosionej skóry. Jeśli w klasie lub wśród znajomych znajdą się wszy, to codziennie dokładnie sprawdzaj przy świetle skórę głowy dzieci. Przeczesz specjalnym grzebieniem do wyczesywania wszy, kosmyk po kosmku. Po każdym pociągnięciu grzebieniem możesz nim lekko stuknąć nad białą kartkę papieru, aby sprawdzić, czy nie ma ciemnych punkcików podobnych do wszy. Taki grzebień pozwala również wyczesywać gnidy. Ja go również stosuje do sprawdzania u dzieci czy nie ma kleszczy na włosach. A co jak już są? Jaki jest pierwszy odruch, aby powstrzymać te plagę? Tradycyjny środek na wszy sprzedawany w aptece. Takich środków jest wiele i różnego typu. Działają szybko, ale są dużo mniej skuteczne w dłuższej perspektywie, a przede wszystkim - bardzo agresywne dla owłosionej skóry głowy. Co gorsze, niektóre z nich okazują się ogromnie szkodliwe dla zdrowia. Pod koniec lat 90. ubiegłego wieku władze brytyjskie zaalarmowały francuską Agencję Leków w związku z tymi produktami. Po raz pierwszy państwowe organy odważyły się przełamać ciszę panującą wokół prawdziwego skandalu sanitarnego. Rzeczywiście jak najbardziej niepokojące jest to, o czym informuje dr Kerr Wilson, kierujący badaniami w Laboratoriach Zdrowia i Bezpieczeństwa w Sheffield (Anglia). Produkty przeznaczone dla dzieci zawierają w większości przypadków substancję niezwykle niebezpieczną dla układu nerwowego. Tą substancją jest malation, jeden z najbardziej toksycznych pestycydów, opracowany i wykorzystywany jako broń bojowa nazistów. Malation należy do najgroźniejszej rodziny pestycydów, czyli organofosforanów. Jest silną trucizną, która łatwo wnika do organizmu i pozostawia w nim bardzo dużo pozostałości. Stwierdza się je w moczu dzieci, a ich poziom jest 5 – 10 razy wyższy niż dopuszczalne maksymalne dawki u osób, które profesjonalnie posługują się tą substancją (np. u chemików czy rolników).1,2 To wszystko dzieje się po zastosowaniu „zwykłego” szamponu na wszy. Jakie są konsekwencje? Do tej pory mało poznane, jednak wiemy, że malation celuje bezpośrednio w centralny układ nerwowy. Atakuje jeden z głównych neuroprzekaźników układu nerwowego, tym samym poważnie zakłóca jego prawidłowe funkcjonowanie. Czy aby pozbyć się wszy, naprawdę musimy wywoływać chemiczną wojnę na głowach naszych dzieci? I tak wrócą… Niezależnie od tego, co zrobisz i bez względu na to, jak silnego pestycydu użyjesz, wesz się adaptuje i wciąż będzie wracać. Staje się coraz bardziej odporna, a więc leczenie musi być coraz silniejsze. Próbując pozbyć się jednego problemu, stwarzasz ryzyko, że pojawią się kolejne, jeszcze poważniejsze. Na szczęście są naturalne sposoby na pasożyty, które są radykalne i bezpieczne dla zdrowia. Na pierwszym miejscu można wymienić olejki eteryczne, ponieważ niektóre z nich są bardzo skuteczne, aby pozbyć się wszy i gnid, a przy tym są łagodnie i nie mają nieprzyjemnego zapachu. Jest wiele prostych i niedrogich metod, które możesz zastosować. Naturalne sposoby na wszy Aby bezpiecznie pozbyć się wszy, trzeba przygotować naturalne preparaty owadobójcze na bazie olejów roślinnych oraz olejków eterycznych o wyższym stężeniu. Jeśli na włosach są tylko gnidy, to nie ma potrzeby stosować środków leczniczych na wszawicę. Za to koniecznie należy wyczesać gnidy specjalnym grzebieniem, zanim wyklują się z nich wszy. Aby sobie ułatwić to zrób „tonik paraliżujący”. Tonik paraliżujący 1 łyżeczka octu spirytusowego 250 ml letniej wody Wlej ocet do ciepłej wody, wymieszaj i wmasuj dokładnie mieszaninę we włosy. Pozostaw na 10 minut, a następnie przeczesuj grzebieniem kosmyk po kosmku. Spłucz wodą i umyj włosy szamponem. Powtarzaj 2 razy w tygodniu. Jeśli mimo wszystkich środków ostrożności znajdziesz wszy, przygotuj podwójną „terapię uderzeniową”. Wszy nie są w stanie jej przeżyć, ale wszystkich gnid raczej się nie pozbędziesz. Po pierwszej kuracji codziennie przeczesuj włosy specjalnym grzebieniem. Powtarzaj stosowanie maski i szamponu, zanim pozostałe gnidy przekształcą się w dorosłe osobniki. Maska przeciw wszom (powyżej 5. roku życia) Do wysterylizowanej szklanej butelki 100 ml wlej: 30 kropli olejku eterycznego z lawendy wąskolistnej (Lavandula officinalis) 30 kropli olejku eterycznego z geranium (Pelargonium asperum) 30 kropli olejku eterycznego z drzewa herbacianego (Melaleuca alternifolia) 60 ml oleju kokosowego 30 ml oleju z neem Nanieś na włosy, masując całą głowę. Pozostaw maskę na włosach na godzinę lub na całą noc (owiń głowę folią, a na poduszce połóż ręcznik). Szampon przeciw wszom (powyżej 5. roku życia) W szklanej butelce 10 ml z kroplomierzem wymieszaj: 35 kropli olejku eterycznego lawandynowego (Lavandula hybrida super) 15 kropli olejku eterycznego geranium (Pelargonium asperum) 15 kropli olejku eterycznego z rozmarynu lekarskiego ct cineol (Rosmarinus officinalis ct cineol*) * Skrót ct oznacza, że preparat zawiera olejek o chemotypie cyneol; z zawartością/przewagą głównego składnika cyneolu. Nanieś na dłoń trochę łagodnego szamponu dla dzieci. Im bardziej neutralny tym lepiej. Dodaj pół łyżeczki oleju z neem i 3 krople mieszaniny olejków eterycznych. Wymieszaj, a następnie wmasuj w skórę głowy. Pozostaw na 2 minuty i spłucz wodą. Następnie użyj specjalnego grzebienia do wyczesywania. Gnidy teraz z łatwością się odkleją. Stosuj ten szampon do każdego mycia włosów przez cały czas trwania leczenia. Codziennie używaj specjalnego grzebienia do wyczesywania wszy i gnid, a pełną kurację stosuj 2 razy w tygodniu przez 3 tygodnie. Uwaga: u dzieci poniżej 5. roku życia zachowaj ostrożność, a dawki olejków eterycznych zmniejsz o połowę. Olejki eteryczne są szczególnie skuteczne, aby pozbyć się tych napastników. Oczywiście musimy przestrzegać odpowiednich dawek i sposobu użycia. Dodatkowo, olejki wzmocnią włosy i pomogą utrzymać je w zdrowiu. Olejek eteryczny z drzewa herbacianego (tea tree) to doskonały środek antyseptyczny, odstraszający małe stworzenia wszelkiego rodzaju. Olejek eteryczny z geranium rosat działa silnie przeciwgrzybiczo i antybakteryjnie. Znany jest również z tego, że odstrasza owady. Olejek eteryczny z lawendy wąskolistnej także jest dobrym antyseptykiem, tym bardziej że ma bardzo szerokie zastosowanie. Łagodzi swędzenie, jednocześnie pozbywając się dużej liczby pasożytów. Olejek eteryczny z mięty pieprzowej zwalcza łupież i wszy, a także ułatwia porost włosów. Okład przeciw wszom Wlej do atomizera około 50 ml dowolnie wybranego oleju roślinnego (np. olej jojoba, z orzechów laskowych, oliwa z oliwek, olej kokosowy czy olej ze słodkich migdałów). Dodaj 15 kropel olejku eterycznego z drzewa herbacianego, 15 kropel olejku lawendowego, 15 kropel olejku z geranium rosat i 5 kropel olejku z mięty pieprzowej. Następnie wlej 1 – 2 łyżek octu. Zamknij atomizer, dobrze wymieszaj, wstrząsając, aby mieszanina stała się jednolita. Pozostaje teraz tylko spryskać suchą owłosioną skórę głowy, dokładnie wmasowując, aby ten oleisty produkt wniknął we włosy. Następnie owijamy głowę plastikową folią i zostawiamy na 15–20 minut. Po tym czasie należy spłukać olejek i umyć włosy łagodnym szamponem. Na koniec nanieś kilka kropli olejku eterycznego lawendowego na gęsty grzebień i przeczesz dokładnie włosy. Pozwoli to szybciej wyczesać wszy i gnidy. Powtarzaj wszystkie czynności codziennie przez 3 dni, a następnie powtórz po 7 dniach. Olejek eteryczny z lawendy Olejek eteryczny z lawendy wąskolistnej to środek przeciwpasożytniczy można powiedzieć - doskonały. Nie tylko skutecznie eliminuje wszy, ale także potrafi utrudnić im atak. Warunkiem jest oczywiście regularne stosowanie olejku. Profilaktycznie: stosuj kilka kropel olejku eterycznego lawendowego każdego ranka przed wyjściem dziecka do szkoły. Nanieś jedną kroplę za każde ucho i na kark, szybko wmasowując. Wówczas jest duża szansa, że dziecko będzie chronione przed tymi małymi szkodnikami. Jeśli dziecko ma powyżej 6 lat to możesz wybrać olejek eteryczny lawandynowy (Lavandula hybrida super), który ma silniejsze właściwości odstraszające, jednak zawiera kamforę, dlatego nie można go stosować u małych dzieci. Szampon Możesz również samodzielnie przygotować szampon z olejkiem lawendowym. Do butelki z używanym przez Ciebie szamponem dodaj kilka (5 - 10) kropli olejku eterycznego lawendowego i wstrząśnij, aby dobrze wymieszać. Nanoś go na włosy dziecka, wmasowując dokładnie w owłosioną skórę. Używaj tej mieszanki do każdego mycia głowy. Szampon do profilaktyki (stosować u dzieci powyżej 5. roku życia) Do 100 ml neutralnego szamponu dodaj: 5 kropli olejku eterycznego z lawendy wąskolistnej (Lavandula officinalis) 15 kropli olejku eterycznego z geranium (Pelargonium asperum) Potrząśnij, aby wymieszać preparat. Pozostaw na włosach około 10 minut, a następnie spłucz wodą. Stosuj 1 – 2 razy w tygodniu. Spray odstraszający Do czystego a najlepiej zdezynfekowanego pojemnika z rozpylaczem o pojemności 100 ml wlej: 1 łyżeczkę dyspergatora (aby olejki eteryczne mogły rozpuścić się w wodzie) – kupisz go w sklepach ekologicznych lub w ogrodniczych 15 kropli olejku eterycznego z lawendy wąskolistnej (Lavandula officinalis) 5 kropli olejku eterycznego z geranium (Pelargonium asperum) hydrolat lawendowy (jeśli nie masz wody źródlanej). Przed każdym użyciem wstrząśnij, spryskuj co rano włosy dziecka przed uczesaniem. Australijska pomoc Naukowcy australijscy porównali skuteczność roztworu na bazie olejków eterycznych z neurotoksyczną pianką przeciw wszom zawierającą pyretrynę i butotlenk piperonylu.3 Roztwór na bazie olejków eterycznych zawierał: 11% olejku z eukaliptusa gałkowego (Eucalyptus globulus) 1% olejku z cytrynowego drzewa herbacianego (Leptospermum petersonii). Zastosowano go u 40 dzieci w wieku maksymalnie 7 lat, łącznie 3 razy, z 7-dniową przerwą po każdym zastosowaniu. Z kolei u 36 dzieci zastosowano piankę, w dniach 0 i 7, czyli o jeden raz więcej, niż zaleca producent. Już po pierwszym zastosowaniu naturalnego roztworu zebrano 1418 martwych wszy. W pierwszym dniu naukowcy nie stwierdzili różnicy między grupami. W siódmym dniu 83% dzieci w grupie stosującej roztwór z olejkami eterycznymi nie miały wszy, a w drugiej grupie zaledwie 36% dzieci. Brak skuteczności zaobserwowano u 7 dzieci w pierwszej grupie, ale uznano, że przyczyną było nowe zarażenie się wszami. Naukowcy sprawdzili także działanie in vitro na gnidy. Gnidy zanurzono na 10 sekund w roztworze z olejkami eterycznymi. Z żadnego jaja nie wylęgły się wszy. Test kontrolny wykonano z użyciem wody oczyszczonej i po 10 dniach z 92% jaj wylęgły się wszy. Oleje roślinne Oleje roślinne są bardzo korzystne zarówno w leczeniu, jak i profilaktyce. Wszy nie wytrzymują działania olejów roślinnych, takich jak olej kokosowy, oliwa z oliwek czy olej jojoba. Duszą się w nich. Interesujący może być olej z neem, ponieważ to naturalny środek odstraszający insekty. Dlatego jeśli podejrzewasz zarażenie się wszami, dobrze jest zrobić im „kąpiel” w oleju roślinnym na kilka godzin, nawet na całą noc. Następnie powtarzaj zabieg co tydzień. Aby skuteczność była większa, wetrzyj olej w mokre włosy, od nasady aż po końce, a następnie załóż na głowę plastikowy czepek. Najlepiej wybieraj łagodzący olej roślinny o dobrej jakości: jojoba, kokosowy, ze słodkich migdałów, z orzechów laskowych, a nawet oliwę z oliwek. Hydrolat lawendowy Do odstraszania i na większe powierzchnie zastosuj wodę kwiatową lawendową, czyli hydrolat lawendowy. Ma działanie dezynfekcyjne i idealnie sprawdzi się do spryskiwania pokoju dzieci. Można nim spryskać kołdry, pluszowe zabawki, poduszki itd. Wszy będą się trzymały z daleka, a przy okazji w pomieszczeniu będzie się utrzymywał lekki zapach lawendy. Jeśli jednak wszy się pojawią, nie zapomnij w wysokiej temperaturze wyprać całej pościeli, poszewki na poduszki, ubrania i bieliznę. To, czego nie można wyprać, zamknij na 4 dni w plastikowej hermetycznie zamykanej torebce. Jeśli coś się da włożyć do zamrażarki (np. pluszaki), to również warto to zastosować. Wszy ani gnidy tego też nie przeżyją. Wystarczy 4 godziny mrożenia. Jak odróżnić łupież od gnid Białe łuski łupieżu mają nieregularny kształt i same spadają z głowy. Gnidy mają kształt owalny. Gnidy żywe mają ciemniejszą barwę, a po wykluciu puste jaja mają białawy kolor. Gnidy są mocno przymocowane do włosów za pomocą specjalnej substancji wydzielanej przy składaniu jaja. Nie odpadają podczas mycia lub szczotkowania włosów. Aby sprawdzić, czy masz do czynienia z gnidami czy z łupieżem, dmuchnij. Jeśli się poruszy lub pozwoli zdmuchnąć, to łupież. Gnidy pozostają przyklejone do włosów, trudno je ruszyć, nawet palcami. Gnidy są przytwierdzone tuż przy nasadzie włosa. W miarę jak włosy rosną, oddalają się. Oznacza to, że gnidy znajdujące się w odległości powyżej 1 cm od owłosionej skóry są puste – to pozostałości po wykluciu jaj. Dawna medycyna Dawniej stosowano mniej "absorbujące" techniki. Jedną z nich było po prostu ścięcie włosów, co w przypadku dziewczynek kończyło się płaczem, a czasami jedną z traum z dzieciństwa. Drugim sposobem było użycie wódki. Kuracja z wódką była bardzo skuteczna i w niektórych regionach wschodu jest ona dalej stosowana. Należy całkowicie zmoczyć włosy i skórę głowy wódką, zakryć włosy plastikowym czepkiem i odczekać 15 minut. Zabieg ten nie zabija gnid, ale bardzo dobrze sobie radzi z każdą inną formą wszy. Zamiast wódki można użyć 10% octu spirytusowego rozcieńczonego 1:1 z wodą.
