Od wieków pozyskiwany jest z nasion rącznika pospolitego (Ricinus communis), który pierwotnie występował w Etiopii i Erytrei, a jego najstarsze nasiona znaleziono w grobowcach egipskich. Papirusy sprzed 4000 lat zawierają wskazówki na temat uprawy rącznika i zastosowania oleju w medycynie. Prawdopodobnie był także wykorzystywany przy budowie piramid do smarowania bloków kamiennych, aby móc łatwiej je przesuwać. Rącznik to zabójcza trucizna Niezwykle silne toksyczne właściwości nasion tej oleistej rośliny zauważył w 1888 roku Hermann Stillmark. Stwierdzono, że zawierają one rycynę wywołującą wymioty i biegunkę, a także silne przekrwienie narządów układu pokarmowego i nerek spowodowane zlepianiem krwinek i wytrącaniem fibryny do krwi. Do zabicia człowieka wystarczy sto mikrogramów rycyny, czyli tyle, ile waży ziarenko soli (równowartość około 3 nasion rącznika). Toksyczność trucizny porównuje się z najgroźniejszym z gazów bojowych – sarinem, przy czym rycyna jest około tysiąca razy bardziej trująca niż cyjanek. W czasie I wojny światowej zaprojektowano pociski wypełnione talkiem nasączonym rycyną i bomby chemiczne z nią, jak też badano możliwości wytwarzania aerozolu. Ponieważ jednak nie znano wówczas jeszcze odtrutki na rycynę, eksperymenty zawieszono. Dlaczego olej rycynowy nie jest toksyczny Olej rycynowy pozyskuje się poprzez wyciskanie nasion na zimno i wygotowywanie z wodą. Powoduje to rozkład śmiertelnie trującej toksoalbuminy – rycyny, której obecność w nasionach sprawia, że ich spożycie może wywołać śmiertelne zatrucie. Zastosowanie w medycynie Już starożytni lekarze stosowali olej rycynowy jako znakomity środek przeczyszczający. Przyjmowany doustnie drażni błonę śluzową jelita cienkiego i pobudza perystaltykę. Ponieważ jest silnym medykamentem, można go stosować raz na dobę po 1 łyżeczce stołowej (dorośli). Co mówi na ten temat medycyna ludowa i naturalna? Włosy: W medycynie ludowej olej ten wykorzystywano m.in. w celu wzmocnienia włosów i zapobiegania ich wypadaniu. Nasila on bowiem cyrkulację krwi w mieszkach włosowych, nawilża skórę głowy, działa antyseptycznie i przeciwgrzybiczo, a kuracja nie jest skomplikowana. Wystarczy dobrze wetrzeć olej we włosy i pozostawić przez okres około kwadransa. Po tym czasie zmywamy go, myjąc głowę dwa razy za pomocą dobrze oczyszczającego szamponu. Skóra Olej rycynowy okazuje się znakomitym środkiem do pielęgnacji skóry. Jest to związane z obecnością w jego składzie bioaktywnych związków, m.in. kwasów tłuszczowych, substancji stymulujących produkcję kolagenu i elastyny oraz antyseptyków. Można zastosować go w przypadku: oparzeń słonecznych, trądziku, blizn, rozstępów, zmarszczek, suchej skóry, kurzajek, czyraków, grzybicy. Najprostsza metoda to nakładanie oleju na zmiany skórne (wacikiem nasączonym tym specyfikiem). Po upływie około godziny można spłukać olej ciepłą wodą. Nacieranie wacikiem nasączonym olejem dobrze wpływa też na osłabione paznokcie. Zabójca bólu Wykazuje silne działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. To znakomity naturalny środek wspomagający leczenie artretyzmu i reumatyzmu. W tym celu namaczamy bawełnianą tkaninę podgrzanym olejem rycynowym, przykładamy ją do bolącego miejsca, nakładamy folię i owijamy bandażem. Bioaktywne składniki oleju głęboko wnikają w skórę, a opatrunek zatrzymuje ciepło. Czas trwania zabiegu wynosi około godziny. Olej przynosi też ulgę bolącym, spękanym stopom. Wystarczy posmarować je nim na noc i założyć bawełniane skarpetki. Następnego dnia skóra stóp jest już miękka, a zmęczenie ustępuje. Wpływ na układ odpornościowy Badania naukowe dowiodły, że działanie lecznicze oleju rycynowego jest związane z jego wpływem na układ odpornościowy. Okazało się, że zawarte w nim biologiczne czynne składniki wykazują działanie aktywujące limfocyty T oraz wzmagają ich wytwarzanie. Olej rycynowy zwiększa też produkowanie przez organizm leczniczych prostaglandyn. Być może ta jego właściwość stanowi przyczynę faktu, że obserwowano ustępowanie łagodnych guzów powierzchniowych skóry na skutek działania leczniczych okładów. Propagatorem stosowania oleju rycynowego w terapii tego rodzaju zmian był amerykański uzdrowiciel Edgar Cayce. Powrót do zapomnianej mikstury Medycyna ludowa traktuje olej rycynowy jako remedium na prawie wszystkie schorzenia, m.in.: stwardnienie rozsiane, chorobę Parkinsona oraz zapalenie wątroby i jajowodów. Badania nad skutecznością tych terapii wciąż trwają. Należy jednak podkreślić, że wiele z jego niedocenionych leczniczych działań już zostało potwierdzonych naukowo, a terapie z zastosowaniem tego oleju wróciły do łask.
